Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun Kiralık Konak’ı,
Anton Pavloviç Çehov’un Vişne Bahçesi
Kaynak; Üç Edebi Eser, Üç Ülke'nin, Modernliğin Üç farkli Düzeyi / yücel KARADAŞ / Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi
Kiralık Konak: 19. yüzyılın ortalarindan 20. yüzyılın ortalarına Kadar Osmanlı-Türkiye Edebiyatında-özellikle Romanda-en Eklendi çok karşılaşılan karakterlerden Biri, Batılı Olani Üstün Tutan, Osmanlı ve Doğu'ya AIT Olan onun Seyi olumsuzlayan, Batılılaşmayı Behavior kalıplarının dönüşümüne indirgeyen karakterdir. Degisik eserlerde işlenen met karakterin en belirgin ÖZELLİĞİ, tüketime, kumar ve gayri meşru Gender ilişkilere Olan düşkünlüğüdür. Ayşe Karakter manufacturer degil tüketicidir; onun click para, Batılı burjuvada gördüğümüz Gibi BIR AMAC degil araçtır. Ayşe tipolojinin ekonomiyle tek ilişkisi, Tüketim çılgınlığını besleyecek Maddi Kaynakları yaratmakla sınırlıdır. Ahmed Mithat'ın Felatun Bey Ile Rakim Efendi (1875) isimli eserindeki Felatun Bey, Recaizade Mahmut Ekrem'in 1896'da Basilan Araba Sevdası 'ndaki Bihruz Bey, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Şık (1889) romanındaki Şatıroğlu Şöhret ve Nabizade Nazım'ın Zehra 'sındaki (1896) Suphi karakteri oyle karakterlerdir (Mardin, 1997: 34-41). Felatun Bey, Zengin'in BIR mirasın Varisi olarak BÜTÜN zamanını başkentin (İstanbul'un) olan Avrupa yakasında BÜTÜN zamanını Modern Yerlerde kumar ve Kadın arasında geçirir. Recaizade Mahmut Ekrem'in karakteri Olan Bihruz Bey imkb Örnek'in BIR batılılaşmış züppedir, onun en DIKKAT Çekici Yanı Batı uygarlığının Maddi yönüne Olan Asiri tutkunluğudur. Atlı arabalara babasının servetini feda Eder (Mardin, 1997: 35-6). Mardin'in ifadesiyle, alaylı BIR üslûpla Insa Edilen met Tipler, 19. Yüzyıl boyunca 20 patlıyorum. Yüzyıl edebiyatımızda beliren yegane somut karakterdir (Mardin, 1997: 41). Ayşe edebi İpucu ve onun gündelik hayattaki temsillerinden Hareket ederek BIR Eklendi çok Düşünür Osmanlı-Türk modernleşmesinin yarattığı aydın Tipinin dejenere, köksüz, He toplumun geleneksel değerlerine Düşman BIR İpucu oldugunu One sürmüşlerdir. Bunlara Örnek olarak, 20. yüzyılın İkinci Öğretim yarısında Düşünce üreten milliyetçi sosyolog Erol Güngör verilebilir:-Münevver (aydın) kültüründe Ethics davranışın temelini teşkil edecek Köklü BIR norm ve par sistemi 'Min.UB degildir. Yabancı memleketlerden alınan kanunlar da Münevver for Hakiki BIR norm sistemi 'teşkil edememiştir, Çunku met kanunlar alındıkları memleketin milli örflerinden ve adetlerinden çıkmıştır. Münevver He memleketinin gayri resmi hukukunun oldugu Kadar, Yabancı Ülke'nin ORF ve adetlerinin dışındadır. O Eklendi sadece kanunları kendisinden DAHA Güçlü bulduğu Zaman'a başkalarının hakkına respect etmek mecburiyetini Duyar. Hakikatte münevverin hayat Felsefesi vulger BIR materyalizme dayandığı icin, onun davranışlarında Et kişisel menfaat motiflerinin hakim olmasını tabi karşılamak gerekir ‖ (Güngör, 1999: 37). Ancak Osmanlı-Türk modernleşmesi FARKLI BIR perspektifle incelendiğinde met görüşün gerçekliği Eklendi çok Da yansıtmadığı görülebilir. Osmanlı-Türk modernleşmesi Ile beraber Batılı Olan onun Seyi Üstün tutup geleneksel ve Olani reddeden BIR aydın ve human tipolojisi Ortaya çıkmasına ragmen met modernleşmeye Asil Yön tase aydın siyasetçiler, Batı'nın endüstrisini, bilimini, tekniğini alırken He toplumun öz değerlerinin korunmasını savunan kişilerden oluşmaktadır. Osmanlı'nın modernleşmeci padişahı II. Mahmud'un 1826'da Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdıktan later kurduğu antivirus orduya Asakir-i Mansure-i Muhammediyye (Muhammed'in Muzaffer Askerleri) Gibi İslam'a gonderme yapan BIR isim takması, Osmanlı modernleşmesinin Önemli'de simalarından Namık Kemal (1840-1888) .: Ziya Gökalp'in (1876-1924) yazılarındaki yoğun İslam vurgusu, met Fikri güçlendirir (69-72 Karadaş, 2008) Daha önce DIKKAT edilirse yukarıda değindiğimiz Karakterler Ile aşağıda işleyeceğimiz Kiralık Konak isimli eserdeki Seniha Ile Faik Bey karakterleri, Mardin'in ifadesiyle ‗ alay edilerek 've Eleştirel Bir tarzda kurgulanmışlardır. Tanzimat Fermanı (1839) SONRASI Osmanlı-Türkiye edebiyatının başlıca yazarlarının en Eklendi çok işleyip eleştirdiği, olumsuzladığı ve met eleştiri uzerinden arzu Edilen Modern human Tipinin resmedildiği söylenebilir. Ayşe yazarların Osmanlı-Türk modernleşmesinin ana akımındaki muhafazakâr RUHU Iyi Temsil ettikleri görülmektedir. Oyle ki SÖZ konusu yazarların, düşünürlerin yazılarından Hareket ederek met akımda muhafazakâr BIR damarının kendini Daima Canlı tuttuğu söylenebilir. Edebi eserlerde eleştirilen Karakterler, modernleşirken aslinda neye benzemememiz gerektiği bağlamında Insa edilmis, ötekileştirilen ve met ötekileştirme uzerinden ‗ Arzu edilenin 'Insa edildiği karakterlerdir. ‗ Arzu Edilen 'Modern human imgesi, çoğunlukla Kadın olgusu uzerinden Insa edilmistir Osmanlı-ve Türk Modern Edebiyatında met imgeyi farkli şekillerde besleyen Bazi Karakterler yaratılmıştır. Kiralık Konak'taki Seniha, ötekileştirilen Behavior kalıplarının taşıyıcısı olarak ‗ NASIL olunmaması 'uzerinden ‗ NASIL olunması' hakkinda Fikir vegbigb; Mizancı Murat Bey'in yazdığı ? Turfanda Mı Turfa Mı isimli eserdeki Zehra karakteri, Dogrudan Modern Kadın tipolojisinin NASIL olmasi gerektiğine Dair İdeal tipik BIR biçimde yaratılmıştır. Modernleşmenin ana akımında Kadın-ERKEK eşitliğine vurgu yapılsa da, Toplumsal Hayatin Devami ve huzuru for kadınların onlara biçilen rol bağlamında davranmaları talep edilmistir. Namuslu, Gender arzuları doğrultusunda davranmayan, müsrif Nonlinear, milliyetçi, dini ve çağdaş değerlere bağlı, Batı biliminden, Edebiyat ve sanatından haberdar Olan, met sureçte ‗ arzu Edilen 'Modern Kadın imgesinin Özellikleri olmuştur (Bora, 2005: 241-277; Durakbaşa, 1998 : 29-50). Berktay'ın ifadesinde Osmanlı-Türkiye milliyetçi modern söyleminde Osmanlı kadınları ve onlari destekleyip etek etek de söylemin pratiği ve sınırlarını çizen ERKEK aydınlar, Kadın eğitiminin gerekliliğini Batı'daki tartışmalara BENZER biçimde kadının Eş ve annelik rolünü DAHA Iyi yapabilmesi Ile temellendiriyorlar, Bir Yandan Da Milli bilincin gelişmesine paralel olarak, milliyetçi öğeler söyleme DAHA fazla giriyordu ‖ (Berktay, 2003: 93-4). Modernleşmenin Ana akımının ‗ Arzu Ettiği 'Ve Kadın ERKEK Tipinin Iyi cisimleştiği edebi eserlerden Biri, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin IKI liderinden Biri Olan Mizancı Mehmed Murad Bey'in (1854-1917) yazdığı Turfanda Mı Turfa Mi? (1890) isimli eserindeki Mansur Ile Zehra karakterleridir. Edebi açıdan zayıf BIR eser olmasina ragmen çizilen Karakterler, Dönemin kurgusunu yansıttıkları for önemlidir. Ayşe eserde Mansur, Batı'nın bilimiyle Maddi yaratılarını özümsemiş, İslamcı denecek Kadar dindar, bedensel ve Gender arzularına ket VURAN, flörte ve Gender ahlaksızlığa İtibar etmeyen, tek derdi devletin ve toplumun gelişimi Olan BIR karakterdir. Bir'in namus timsali olarak kurgulanan Zehra, Batı eğitiminden geçmiş, piyano çalmayı bilen, bunun next to oğlu Derece namuslu, Gender arzulara, flörte, tüketiciliğe, köksüzlüğe sırt çevirmiş BIR Karakter olarak çizilmiştir. Zehra'nın da hayatındaki en Büyük meşguliyet, TOPLUM ve devletin korunması ve geliştirilmesidir (Murad, 2004). Diger çoğu Osmanlı-Türk Çağdaş edebiyatındaki Karakterler Gibi met IKI Karakter de Dönemin nüfuzlu ailelerin çocuklarıdır ve yine DİĞER eserlerde oldugu Gibi, ‗ geliştirilmesi düşünülen 'halk tabakaları, emekçi kesimler BIR figürandan ibarettir. Kiralık Konak (1922), Atatürk'ün çevresindeki blank yazarlardan Biri Olan Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun (1889-1974) yazdığı BIR romandır. YABAN (1932) Gibi Osmanlı-Türkiye Modern edebiyatının en Önemli'de eserlerinden Birini yazmış Olan Yakup Kadri'nin Cumhuriyet ideolojisinin oluşumunda blank rolu Olan Hâkimiyet Milliye-I ve Kadro dergilerinin Daimi Yazarları arasındadır. Kiralık Konak 'ta, Osmanlı modernleşmesinin IKI kuşağını Temsil Eden 1840 sonrasi Tanzimat Kuşağı Ile II. Abdülhamid (Padişah oldugu DÖNEM 1876-1909) Kuşağı arasındaki çatışma, Tanzimat dönemi nüfuzlu adamlarından Biri olarak kurgulanan Naim Efendi Ile torunu Seniha uzerinden verilmiştir. Roman Içinde bunların dışında Yardımcı Karakterler OLSA Da, Eserin teması met IKI Karakter arasında dönmektedir. Naim Efendi Ile Seniha arasındaki çatışma, etkinliğini kaybeden ve Yok olmaya Yuz tutmuş aristokrasi Ile antivirus antivirus serpilip güçlenen burjuva arasındaki BIR çatışma degildir. İki Karakter de Ayni aileye mensuptur ve aradaki Fark, Düşünce yapılarından, Hayatı algılayış tarzlarından ve ondan beklentilerinden kaynaklanmaktadır. Yani KİRALIK Konak Ile ilgili sınıfsal Analiz yapmamız zordur. Sınıfsal Analiz yapmanın zorluğu, Uzun kuşaklara Dayanan BİR EKONOMİK Etkinlik ve servetin bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Yoksa Osmanlı Devleti'nin kapitalistleşme ve Batı'ya entegrasyon Sürecine girmeye basladigi 19.yy.ın başından itibaren giderek firmware BIR para dolaşımı mevcuttur ve Naim Efendi Ile babasının kuşağının met dolaşımla zenginleştiği düşünülebilir. 19. yüzyılın ortalarında Osmanlı'ya SEYAHAT eden Ubicini, öşür tax sayesinde zenginleşen BİR paşalar zümresinden bahseder (Ubicini ,297-8). BENZER BİR noktaya tarihçi Cevdet Paşa'dan ALINTI yapan Mardin de değinir:-Cevdet Paşa'ya GÖRE Modernleşme taraftarı Olan Sadrazam Reşit Paşa ve ONU izleyenler, kendilerini AŞAR vergisinin bol kazançları Ile zenginleştirdikten later, serbestçe harcayabilmek for antivirus BIR Çığır açmışlardı ‖ (Mardin, 1997: 47). Naim Efendi babasının met paşalardan oldugu düşünülebilir ettik. NASIL ki Tanzimat Modernleşme ve kapitalistleşme sürecinde BIR ara dönemse, Tanzimat zengini Olan bürokrat Kuşak da BIR ara DÖNEM zenginidir ve Osmanlı'nın kapitalizme entegrasyonun belli BIR aşamasından later EKONOMİK etkinliğini slow slow yitirmeye başlamıştır. Ayşe yitiş Süreci Osmanlı-Türkiye Edebiyatında az işlenmemiştir. Kiralık Konak'ın dışında, örneğin Kemal Tahir'in ESIR Şehrin İnsanları isimli romanında babası Eski Sadrazam Olan Kamil Efendi'nin 20.yy.ın ILK yıllarından itibaren EKONOMİK anlamda NASIL çöktüğü ve ‗ sermayeden 'yemeye basladigi çarpıcı BIR Dille anlatılmaktadır. Yani AZ once de ifade edildiği Gibi, KİRALIK Konak'la ilgili sınıfsal Analiz YAPMAK zordur AMA EKONOMİK süreçlerin dönüşümü Göz önünde bulundurulmadan romandaki karakterlerin Analiz edilmesi ve Roman kurgusunun anlaşılması Da O Derece zordur. Romanda Kuşak dönüşümünün en Iyi Takip edileceği şeylerden Biri, yaşanılan Evin dönüşümüdür . Romanda konak tipi evden apartman dairesine GeCIS, Bir kuşağın zihniyetinden Baska bir kuşağın zihniyetine Geçişi Temsil etmektedir. Ancak Romanda işlenen konak, Temsil Ettiği Tabaka Gibi Tanzimat'ın ürünüdür ve met anlamda çağdaş oncesi degil, Batı Ile karsilasmadan later Ortaya Çıkan BIR residential tipidir. Söz konusu Olan, modernliğin orijinalini dönemlerindeki BIR residential tarzının yerini BIR BASKA modern bir yapıya bırakmasıdır. Buradaki konak, Çehov'un Vişne Bahçesi 'ndeki Vişne Bahçesi Gibi BIR Köklü AILE geleneğinin taşıyıcısı degildir. Vişne bahçesinde yüzyıllara Dayanan Aile asaletinin Izleri bulunmasına ragmen konak, Naim Efendi'nin babasıyla başlayan ve Naim Efendi Ile biten BIR neslin zihniyet yapısının simgeleştiği BIR residential tipidir. Konak, Habermas'ın bahsettiği Modern oncesi dönemde bireyselliğin gelişmediği toplumdaki BIR yev biçimi de degildir. Habermas'a Gore, modern bir oncesi Dönemin Evinde kişilerin Özel'in KULLANIM alanlarından Eklendi çok Ortak KULLANIM mekanları hakimdi. Ona GÖRE Modern kamusallıkla beraber bireyselliğin artmasıyla evdeki Özel KULLANIM ALANLARI, onun bireye AIT Özel odaların oluşması beraber gelişmiştir (Habermas, 2007: 118-9). Oyle ki konak, Ortak KULLANIM alanlarının oldugu Hakim, Özel KULLANIM ALANLARI ve bireylerin Özel odalarının olmadığı Modern oncesi BİR EV tipi degil, bilakis, evde Yaşayan onu kişinin Özel'in odasının oldugu Erken modernleşmenin EV tipidir. Kiralık Konak 'TA, konakta Yaşayan onu karakterin Özel odasının oldugu görülmektedir. Iki Kuşak arasındaki Farkı Yakup Kadri, Romanda Giyim Kuşam uzerinden soyle ifade Eder: IKI-İstanbul'da Devir Oldu: Biri İstanbulin; DİĞER redingot devr ... İstanbullular hicbir Zaman'a met İstanbulin devrindeki Kadar Zarif, Kibar ve Temiz olmadılar. Tanzimat-ı Hayriye'nin en Büyük eseri, İstanbulinli İstanbul Efendisidir. Ayşe kıyafet dünyaya antivirus BIR human tipi çıkardı ve Türkler met kıyafet Içinde orijinalini Defa olarak vahşi Asya Ile Hasin Avrupa'nın arasında gayet hususi BIR darı Gibi göründü ... Bizde Çerkes halayıkları, harem Ağaları, Bosnak bahçıvanlarıyla Büyük ev Hayatı Asil met devirde baslar. Yüksek'in rütbeli Devlet adamlarının tesis ettikleri Osmanlı kibarlığının kundağı Canfes astarlı ve baştanbaşa ilikli İstanbulin sala ... SONRA redingot devr Geldi ve redingotun İçinden Yari uşak, Yari Kapıkulu, riyakar, adi BIR Nesil Türedi. Ayşe neslin en Yüksek, en kibar simalarında safra BIR saray hademesi hali vardi. Çoğu II. Abdülhamid'in devr büyüklerinden Olan met adamların onu Biri BIR hileleri Ile efendilerinin arabasına binmiş seyisleri andırıyorlardı. Bunların hayatında konak Hayatı BİRDEN Bire köşk hayatına dönüşüverdi. Ne yaşayışın, ne düşünüşün, ne giyinişin üslubu Kaldı; onu sey Gelenek dışına Çıktı; onun beyni tatsız ve soysuz BIR Arnuvo ve KIB Rokoko Sardi; binalarımız eşyalarımız, elbiselerimiz Gibi ahlakımız, terbiyemiz de rokokolaştı. Abdülmecit devrinin o Agir, Zarif ve click for gelenekçi Osmanlılığından eser Kalmadi. Naim Efendi, Asagı yukarı met redingotlu Nesle mensup olmakla beraber, vücudu henüz Körpe Iken İstanbulin Içinde yetişip gelişmiş kimselerdendi ‖ (Karaosmanoğlu, 1997: 20/2). Naim Efendi, antivirus kuşağın bireyleri arasında Eski kuşağın taşıyıcısı Olan BIR yabancıdır: -Naim Efendi ' nin BÜTÜN Hatıraları, BÜTÜN zevkleri, BÜTÜN muhabbetleri, kendisini güldüren ve ağlatan onun sey Mutlaka bundan kırk sene evveline aittir. Önü dinleyen ve ONU yakından Gören BIR Kimse zanneder ki, Yarım asırlık BIR laterjiden (uyanılmayan derin uyku Durumu) henüz gözlerini ACIYOR ve şaşkın şaşkın etrafına bakınıyor. O, Yirmibes yaşından Beri Daima Sasan, tiksinen, ürken ve kaybolmuş BIR ömrün hasretini ceken BIR adamdır ‖ (22). Naim Efendi'nin damadı ve Seniha'nın babası Olan Kazasker Oğlu Servet Bey, gelenekten kopuk Tam BIR dejenere İpucu olarak resmedilmiştir. -Servet Bey, Müslümanlıktan ve Türklükten nefret eden BIR Kazasker oğludur ... Türkler Içinde HIC Kimse met Servet Bey Kadar ateşle, coşkunca alafrangalığa düşkün olmamıştır ‖ (25). Seniha imkb köklerine yabancılaşmış, toplumun BÜTÜN ahlak değerlerini reddeden, hayatının merkezinde Tüketim ve olan Avrupa Olan BIR karakterdir. Köksüzlüğü nedeniyle Seniha, oldukca degisken BIR ruh haline Sahip tutarsız BIR karakterdir. Seniha'nın olan Avrupa hayranlığı o Kadar ileridir ki, babası Servet Bey Safra onun next to İlkel kalır: -Ekseriya pederi Servet Bey'in Fikir ve harekatı Safra gödesi Iptidai (İlkel), sakat ve garip görünürdü. Zira met, Frenklerin, Asır Sonu , Yani BIR nevüsler içtimai ÖRNEKTİR ki, HARİCİ ve As Dahili yaşayışında Hale ve maziye AIT HER TÜRLÜ kayıttan Azade ve istikbalin henüz hazırlanan akımlarına tabidir. Seniha, Daima en oğlu Çıkan moda gazetelerinin resimlerine benzerdi. Gunun aydınlıklarına GÖRE mütemadiyen rengi değişen Yeşil gözleri Gibi sesinin bestesi, kımıldanışlarının ahengi ve Hatta başının şekli de mütemadiyen değişirdi. İçi de tıpkı Dışı gibiydi; tıpkı gözlerinin rengine benzeyen BIR RUHU, kah ihtilaçlı, kederli, Bulanık ve fena, kah berrak, durgun ve ekseriya BIR havai fişek Gibi şenlikli sala. . But met Küçük, şeytan mevcudiyetinin HIC Değişmeyen BİR ÖZELLİĞİ vardir ki, o da alaycılığı ve şuhluğudur ‖ (27) Seniha for olan Avrupa, Bir cennetten farksızdı:-Avrupa'nın şenlik ve Aydınlık şehirleri, ONU Büyülü BIR surette KENDİNE Doğru'nun çekiyordu. Çölde yürüyene serap neyse, Seniha'ya olan Avrupa oydu. Ne yapsa, ne işlese hep oraya Gitmek içindi;. Bulundugu yerin hicbir Yerinde gözü yoktu ‖ (55) Seniha Ile Naim Efendi arasındaki zihniyet farkın açığa çıktığı durumlardan Biri, evlilik ve ilişki Üzerine görüşleridir ikisinin. Seniha, yine He Gibi Batılı tarzda Yaşayan, gelenekten kopmuş, HER TÜRLÜ Ethics NORMU hor Gören, kumarbaz, degisik kadınlarla flört eden Faik Bey Ile sevgilidir ve met ikisi buluşup sevişmelerine ragmen evlenmeyi düşünmemektiler. Onlara GÖRE Cep telefonları evlenmeden once BIR Süre flört edip tanışmalı, sevişmeli; eger anlaşırlarsa evlenmelidir. Yakup Kadri'nin ifadesine GÖRE mutaassıp olmamasına ragmen Naim Efendi met Durumu anlayamamaktadır: -Nitekim, antivirus Tarz evlenmeler de gödesi, FENA olmaktan Ziyade, çirkin ve tatsız geliyordu. Düğünden evvel birbirlerini o Kadar Iyi tanıyan kızla oğlan for gelin olmanın, güvey girmenin ARTIK ne sırrı, ne HEYECANI, ne cazibesi kalır? Duvağı Acan el titremeden, duvağı açılan kız kızarmadan birbirine yaklaşanların düğünlerindeki sevinç ve saadetin Manasi nedir? Ah, antivirus YETİŞEN Nesil ne acınacak BIR haldeydi? Yarınki cocuklar Saygı, itaat ve görenek Gibi kayıtlardan kurtulacak, But Ayni zamanda met kayıtların Temin Ettiği zevklerden, de Mahrum saadetlerden kalacaktı. Gittikçe sathileşecekler, gittikçe kabalaşacaklardı ve akıbet başıboş bırakılmış hayvanlar Gibi, oradan BURAYA, BURADAN oraya atılıp dururlarken, gunun Birinde seni BIR çukura düşecekler, ya da BIR suda boğulacaklardı ‖ (55). Yeni Hayatin Temsilcisi Olan BIR Seniha'nın burjuva ahlaka, Hesap algısına Sahip oldugu düşünülmemelidir. Bir'in burjuvadan farkli olarak Seniha for para BIR AMAC degil araçtır. Paranın NASIL kazanıldığı onun umurunda degildir; umurunda Olan, para SAHİBİ BİR erkekle evlenip tüketime Dair güdülerini tatmin edebilmektir: -Seniha, paraya ehemmiyet vermeyen, DAHA doğrusu, para mefhumunu şiddetle hissetmeyen Kibar ve Hayali AILE kızlarından değildi ... Naim Efendi'nin torunu, para parayı for yedi kızlardandır; met rezilet onda fazla süslenmek, fazla eğlenmek, Genis yaşamak, Eklendi çok SEYAHAT etmek arzularından doğmuş BIR histen Baska Neydi ‖ (57-8)?. Seniha'nın Tüketici karakterini tr Iyi ifade Eden tümceler, Faik Bey'in Seniha tarafmdan Terk edildikten later ağzından dökülen met sözcüklerdir: -Canlı şeylerin hiçbirini sevmez. Ne human, ne köpek, ne kedi ne civciv. Sevdiği seyler hep KUMAŞ, taş, boya, Rahat ve muntazam ODALAR, araba, Kundura ve çoraptır. BÜTÜN bunları kendisine Temin eden adam onun Gozunde BIR ilah kesilir; zira bu adam BÜTÜN taptığı putları avucunun Içinde getiren harikulade BIR mahlûktur ‖ (203) Seniha Gibi dedesi de paraya Dair işlere hor Bakan biridir. Naim Efendi, yüzyıllara uzanmış Köklü BİR aileden gelmediği for Tam Aristokrat sayılamayacak Olsa da parasal isleri ve artists hor görmesinde aristokratik Behavior kalıplarının etkili oldugu söylenebilir. Oyle ki Max Weber, Batı aristokrasinin para kazanma işlerini olumsuzladığını ve met nedenle mesleği para kazanma uzerinden Insa Edilen burjuvayı hor gördüğünü ifade etmektedir (Weber, 1998: 187-9). Ne var ki, babası parasal işlerle Zengin'in olduğundan dolayı Naim Efendi'nin para karşısındaki tutumunu yalnızca paranın hor görüldüğü aristokratik Behavior kalıplarıyla açıklamak zordur. Yukarıda da değinildiği Gibi Tanzimat'la zenginleşen BIR bürokrat Kesim Vardi ancak met bürokrat kesimin İÇİNDEKİLER birebir kapitalist EKONOMİK faaliyetin-ticaret ve sanayinin-Içinde bulunmak Yerine met EKONOMİK faaliyeti yürütenlerden aldıkları paylarla zenginleşmişlerdi. Yani geleneksel yönetici Sınıf, Ülkede Gelişen Ticari ağlardan aldıkları tazminatı sayesinde Eklendi çok fazla EKONOMİK işlere bulaşmadan, burjuva rasyonalitesini özümsemeden de Zengin'in olabilmekteydiler. Işte Naim Efendi'nin parasal işlere karsı Mesafeli Durusu, burjuva rasyonalitesiyle para kazanan BIR Aile geleneğinden gelmemesinden Kaynaklı olabilir. Bir'in aşamadan later Naim Efendi, elindeki servetle giderek kötüleşen EKONOMİK Durumu düzeltemediğinden gayri menkullerine satmaya baslar. Ayşe sales sürecinde EKONOMİK rasyonaliteyi ÖN planda Tutan Kahya Ragıp Efendi'ye karsilik Naim Efendi for duygu DAHA önemlidir. Ragıp Efendi Ile Naim Efendi arasındaki tartışma, ailenin yaz aylarını geçirdiği yalının Mı yoksa Vefa'da BIR handaki dükkânların satılması üzerinedir. Ragıp Efendi, Naim Efendi'nin EKONOMİK rasyonalitesini ÖN planda tutarak Birkac Yıldır kullanılmayan ve İstanbul'un o DÖNEM for gözden Dusen semtlerinden Biri Olan Kanlıca'daki yalının satılmasını istemektedir. Vefa'daki dükkânların DEGERİ giderek artmaktadır ve tadilattan geçirilirse değerlerinin büsbütün artacağını ifade etmektedir. Naim Efendi, çocukluğunun en güzel günlerinin geçtiği yalıyı satmaktansa dükkanların satılmasına taraftardır (94-5). Seniha, BIR burjuva zihniyetine Sahip Olmasa Da, bireyselliğine oldukca importance vermektedir. Ancak met bireysellik, Batı'nın Aydınlanma felsefesinde simgeleşen ve burjuvanın yarattığı EKONOMİK zemine yaslanan ‗ aklın özgürleşmesi 'bağlamında BIR bireysellik degildir. Kendini kaybetmiş bir sekilde geleneksel normlardan sıyrılıp dilediğince eğlenme ve tüketme özgürlüğüdür. Entelektüel gelişimle Zerre Kadar alakası yoktur. Dedesi Ile konuşurken SU sözleri kullanır Seniha: Herkesin KENDİNE Mahsus BIR Hayatı vardir. Siz zannediyorsunuz ki, Herkesi Herkesi Gibi yaşayabilir. Annem NASIL Sızın Gibi met konakta yaşayıp ihtiyarladıysa ben de onun Gibi yaşayıp ihtiyarlamaya Razi olacağım. Halbuki ben Mutlaka He hayatımı yaşamak İstiyorum. Işte bunun içindir ki, SEVDİGİM BİR ADAMI kendime hayat yoldaşı yapmaktan çekiniyorum; zira BÜTÜN hazlarımda, zevklerimde, keder ve heyecanlarımda Yalniz kalmak, tamamıyla benliğimi muhafaza etmek emelindeyim. Sevilen'in adam, BIZI ÇAĞIRAN seslerden biridir; But hayat yoldaşı BIZI o seslere Doğru'nun götüren kimsedir; met Kimse kah önümüzden, kah arkamızdan yürür, BIZI BIR Takım kazalardan Korur, Bir Takım zahmetlerden kurtarır, ettiğimiz acilmama sorunu tamire Calisir, masraflarımızı Oder (123). Romanda Yakup Kadri'nin Düşünce ve duygu dünyasını en Iyi yansıtan Karakter, Hakkı Celis'tir. Hakkı Celis, Yakup Kadri'nin romandaki sözcüsü gibidir. Seniha, Faik Bey Daha yaygın Servet Bey'in Içinde bulduğu geleneksel Olan onun Seyi reddedip, o zamanın terimiyle Alafranga, Batılı tarzda onun Seyi ölçüsüz bir sekilde Etme Kabil, Gender taşkınlık ve tüketiciliğe meyil vermeyen Şair ruhlu BIR karakterdir. Romanin sonlarına Doğru milliyetçiliğe meyledip 1915'teki Çanakkale Savaşı'na katılmış ve savaş esnasinda ölmüştür. Hakkı Celis'in aşağıdaki düşünceleri, Naim Efendi Ile simgeleşen kuşakla Seniha Kuşağı arasındaki Bagi Eklendi çok Iyi açıklamaktadır. İki Kuşak arasındaki sorun, Hakim Olan BIR sınıfın gücünü kaybedip Yerine antivirus BIR sınıfın gelmesi degildir; Eski kuşağın açtığı Yolda ikincininbelirmesi durumudur. Seniha kuşağını Naim Efendi kuşağının Tanzimat Fermanı Ile ivme kazandırdığı Batılılaşma yaratmıştır. Oyle ki, Ayni kesime mensup olanların degisik kuşakları arasındaki BIR çatışmadır. Naim Efendi'nin oğlu senelerdeki met kotu Durumunu herkesten Ziyade Gören, hisseden Hakkı Celis'ti. Hayatta soyle dursun, BÜTÜN okuduğu romanlarda safra Bu Kadar Trajik BIR ihtiyar simasına tesadüf etmemişti; bu adam, Ona, gittikçe BIR Seye Alamet'i Daha yaygın BIR Hüseyin timsali Gibi görünmektedir. Ve Eski müverrihlerin hayatında zuhur edecek Büyük hadiselerin Gökte Yerde birtakım alametlerle belirdiğini söylerler. Eger met Doğru imkb, Naim Efendi de antivirus başlayan Devrin eşiğindeki Korkunç hayaletlerden biridir. HIC şüphesiz arkamızda bıraktığımız mazinin oğlu feryadı ve önümüzde hissettiğimiz uçurumun orijinalini ürpertisi Naim Efendi'dir. Bundan Baska, Hakkı Celis'e GÖRE Seniha'nın büyükbabası Ayni zamanda, etek BIR ceza, etek de cezalıydı. Bir'in cezaydı, arkasına bıraktığı aleme karsı; BIR cezalıydı, kendisini karşılayan bedbaht ve avare zürriyet (nesiller, He dölünden gelenler) önünde. BuGün Naim Efendi'nin damarlarında İŞLEYEN zehir, dun kendinin ve He gibilerinin elleriyle He bahçelerine ekilmiş zakkumun tohumundan ve özündendi. İstanbul'da, ARTIK parmakla sayılmaya başlanan o Osmanlı konaklarından Birini, Naim Efendi'nin konağını, Boyle Hafif BİR ökçe darbesiyle ta temellerinden yıkıveren mahluk, HIC şüphesiz herkesten Eklendi çok Naim Efendi'nin eseriydi ... O Kadar soyluluk ve sağlamlıkla başlayan o Büyük Tanzimat cereyanı, Döne dolaşa, Nihayet İstanbul'un ortasına Seniha Gibi BIR kadınla, Faik Bey Gibi BIR ERKEK ornegi bırakıp geçmişti. Türk dehasının yaptığı met oğlu medeniyet tecrübesi de gelmiş ve Gelecek nesillere Acı BIR imtihan olmaktan Baska bir seye yaramamıştı ... Hakkı Celis He KENDİNE diyordu ki:-Naim Efendi'nin hıçkırıklarıyla Seniha'nın kahkahalarındaki mana BIR degil midir? Ayşe, onu IKI de ses completed BIR Seyi ifade etmiyorlar Mi? (179-180). Romanin sonlarına Doğru'nun BİRİNCİ Dünya Savaşı'nın yarattığı Vurgun zamanında zenginleşen antivirus BIR savaş zengini kesiminden de bahsedilmektedir (202). Ayni savaş zenginlerinden Kemal Tahir, Bir'in Mülkiyet Kalesi isimli romanında Da bahsetmektedir (Tahir, 1982: 298). Ancak savasta zenginleşen met kesimlere ‗ burjuva 'demenin Sakıncalı oldugu, Yakup Kadri'nin romanındaki BIR diyalogdan anlaşılabilmektedir:-Almanya'da safra ... Lakin azizim, orada para yapanlar Boyle ciğeri five para etmez adamlar degildir. Çekirdekten yetişmiş işadamlarıdır, parayı yaparlar, tutmasını da bilirler; But bunun gibiler ... verilir.And (savaş zenginleri) yaptıkları IŞIN Farkında safra değildirler, Yarin farkına safra varmaksızın ellerine servet namına ne geçtiyse hep BİRDEN kaybediverecekler ‖ (228). olan Avrupa Hayrani Seniha Tipi karakterin geldiği Oğlu Asama, Hayran oldugu Avrupa'dan BİRİNCİ Dünya Savasi nedeniyle İstanbul'a GELEN zabitlerle dizginsiz İlişkiler yaşamaktır. Aşağıda aktaracağımız Sahne, Seniha'nın Evindeki BIR partidendir: oda-İç ICE ağzına doluyor Kadar. Birçok Şarkvari Köseler yapmışlar, verilir.And üstünde Bağdaş kurup oturmuş Alman zabitleri, ellerinde BIR tanbur Daha yaygın BIR Gitara Ile yan yatmış Viyanalı kadınlar En; Duvardan indirilmiş BIR Uzun'un YÜKLEYİN tüttürmeye uğraşan Beyoğlulu gençler var. Havada hissedebilirsin He havasında gülüp eğleniyor. Seniha, Ayakta olsun, oturmuş bulunsun, Daima HIC BIR çözülmeyen çemberle çevriliyor. Dört Muhtelif lisanla Konuşan, four Muhtelif cinsten, four Muhtelif yaşta, en az Yedi cinsel ilişkide erkekten müteşekkildir BIR çember, Seniha ayağa katlığı Vakit onunla beraber kalkıyor. Seniha yürümeye baslar başlamaz onunla beraber yürüyor ve BİR tarafa çekilip oturunca o da beraber çekilip oturuyor ‖ (184). Ayşe Sahne benzerlerinin BİRİNCİ Dünya Savasi ve SONRASI DÖNEM İstanbul'unda yaşanmış Olma olasılığı yüksektir. Oyle ki, Kemal Tahir'in Bir'in Mülkiyet Kalesi (1977) romanında görüldüğü Gibi Seniha Tipi insanların avrupali zabitlerle yasadiklari Gender kaçamaklar BIR kaçamak olmaktan çıkmış, realiteye dönüşmüştür: Yüksek'in Tabaka kadınları-Ecnebi gemilerindeki balolara Davet olunmayı Cana minnet Sayan Sultan hanımlar Basta OLMAK üzere- BIR ingiliz haberleşmesi tarafmdan saçından tutularak ücreti Ödenmis BIR orospu Gibi öpülmekle övünüyorlardı. Alman, Avusturya, Macar, Bulgar zabitlerinin yerini buralarda kolayca İngilizler, Fransızlar, Amerikalılar, İtalyanlar almışlardı. Hanımefendilerin kanaatına GÖRE DAHA Iyi olmuştu. Zira Almanlar Şimalli (Kuzeyli) sayılırlardı. Yatakta adeta iktidarsızdırlar. Serçeler Gibi ... İnsan hicbir sey anlamıyordu ki azizim! Later İngilizlerde BIR Efendi vekarı, Fransızlarda Kadın ruhunun en derin noktasını bulup çıkaran yaramaz Bir Çocuk şirretliği Vardi. Amerikalıların Genuine laubaliliği ve İtalyanların yüreğe dokunan romantik halleri tadına doyulur Gibi değildi. Dersaadet Birkac Meşhur semtiyle Şıp diye Saygon'a benzemişti. Yalniz ne devam uyarıcı, oranın tropikal iklimine mukabil İstanbul Geceleri serin oluyordu. Binaenaleyh HAVA Sıcak ve Nemli BIR tül Gibi İNSANIN duloksetin dokunup slow slow sinirlerine tesir edemiyor, Ruhunu arzu Ile titretemiyordu (Tahir, 1982: 167). Yakup Kadri'nin romanında Eleştirel Bir sekilde işlenen Seniha karakterinin Osmanlı-Türk modernleşmesinde BIR karşılığının olmadığını Söylemek abartılı BIR iddia Olur. Osmanlı-Türk modernleşmesi sürecinde He geleneksel değerlerini hor Gorup Alafranga-Batılı Olan onun Seyi idealleştiren BIR TIPIN Ortaya çıktığı BIR gerçekliktir. Ancak met ucu ve onun Temsil Ettiği Siyasal anlayış, Osmanlı-Türk modernleşmesine Yön tase ana unsur olamamıştır. Ayşe Modernleşme Sürecine Yön tase Ana current, Auguste Comte ' BM Ordre et Progres (Düzen ve ilerleme) anlayışında simgeleşen pozitivizmin de etkisiyle muhafazakâr ve KIB ilerlemeci tutum sergilemiş, Toplumsal bütünlüğe zarar verebilecek met gelenekten kopuk Karakterler ötekileştirilerek Arzu Edilen ERKEK ve Kadın tipolojileri çizilmiştir. Yazdıkları eserlerde gelenekten kopmuş, dejenere human Tipini alaylı, Eleştirel Bir tarzda İŞLEYEN edebiyatçılar, aslinda modernleşmenin Ana akımının Ruhunu yansıtıyorlardı: Arzu edilmeyenin işlenmesindeki Amac, Arzu edilenin inşasına Katkı sunmaktir. Vişne Bahçesi: Anton Çehov'un Vişne Bahçesi isimli eserinde Rusya'nın Bolşevik Devrimi 'nden önceki son yüzyılına damga vuran bir toplumsal dönüşüm süreci işlenmektedir.
Eserde BIR Mekan olarak Vişne Bahçesi, aristokratik AILE kökenin symbol akış çizeneği gibidir. Ailenin BIR Eklendi çok Kuşağı, Vişne Bahçesi ve onun içindeki evde Yaşamış, en güzel günlerini geçirmiştir. Kiralık Konak Gibi Ayni sınıfın geçmişte Kalan, geçmişi eskiye dayanmayan kuşağını Temsil etmemektedir. Bahçe, başlı Başına BIR sınıfın symbol akış çizeneği gibidir. Eser Içinde aristokratik aileden GELEN Lyubov Andreyevna soyle der:-İyi düşünün, anlamaya çalışın, Bir bir for beni anlamaya çalışın. Bakın, ben BURADA doğdum. Annem, babam, büyükbabam da BURADA yaşadılar. Ayşe evi seviyorum. Vişne bahçesiz BIR Yaşam düşünemiyorum. Eger satılması gerekiyorsa, o Zaman Tanrı ile aşkına beni de bahçeyle Birlikte Saten ‖ (Çehov, 2004: 63). Andreyevna Baska Yerde BIR de Su ifadeleri kullanmakta:
Çocukluğum benim, SAF çocukluğum! Bu çocuk odasında yatardım, bahçeye BURADAN bakardım. Mutluluk da her sabah benimle Birlikte uyanırdı. Bahçemiz o Zaman'a da böyleydi, HIC değişmemiş. Tümden beyaz, bembeyaz! Vişne bahçem Benim Ah! Karanlık, Yağmurlu sonbaharlardan, SOĞUK kışlardan later gen de taptaze kaldın. Gökyüzündeki melekler korumuş seni. AH, su göğsümdeki ve omuzlarımdaki Ağır taşları atabilsem Geçmişi bir ... unutabilsem! NASIL Ki vişne Bahcesi, Eski Sınıf ve Yaşam tarzının simgesiyse, antivirus Sınıf ve zihniyet yapısının Da simgesel BIR temsili vardir. Tiyatro eserindeki burjuva bahşiş Olan Lapohin, EKONOMİK sıkıntıdan giderek bunalan aristokratik Aile üyelerine sıkıntıdan kurtulmanın yöntemini vermiştir: Vişne bahçesinin kesilmesi, içindeki Evin yıkılması ve yerlerine yazlıkçılara kiralanacak yazlıkların yapilmasi. BURADA vurgulanan yazlık olgusu, tamamen çağdaş ihtiyaçlarla kurgulanmıştır; oyle ki, yazlık, modern kent hayatının karmaşasından bunalan ‗ modern 'Cep telefonları for BIR Kaçış ve Dinlenme yeridir. Lopahin, yaptığı ‗ Rasyonel 'hesaplarla arazinin yazlığa Eklendi çok müsait oldugunu ifade etmektedir. Kente yakin etek, etek arazinin yakınından gecerken derinleşen BIR Nehir kenarinda etek de yakin zamanda oradan TREN geçecektir: "Siz de biliyorsunuz, vişne bahçeniz haciz borçları nedeniyle auction arttırmada satılacak Siz ... HIC üzülmeyin Hanımefendi, Rahat Rahat uyuyabilirsiniz. Çözüm Hazır ... Benim planım Söyle, LÜTFEN DIKKAT: Topraklarınız şehirden yalnızca yirmi fersah uzakta bulunuyor ve yanından tren yolu geçirdiler. Eger vişne Bahcesi kesilir ve topraklarınızın nehir tarafına Dusen Bölümü yazlık ev Yapımı for arsalara bölünürse ve yaz ayları for kiraya verilirse yılda en az yirmi five Binlik BIR gerçekleşmemiş Sağlar ... Yazlıkçılardan yılda HEKTAR Başına en az yirmi bin ruble alırsanız ve Durumu Hemmen simdi Ilan ederseniz sonbahara Kadar tek BIR bos yeriniz kalmaz, hepsi kapışılır. Ayrıca met konuda ben elimden GELEN onun Seyi yaparım. Anlayacağınız, sizi kutlarım, kurtuldunuz ... Arazinin konumu harika, nehir derin ... Yalniz elbette biraz toparlamak, biraz temizlemek gerekir ... Örneğin, Eski yapıların hepsi yıkılmalı. Bakın met ev, ARTIK Tam anlamıyla İMKB yaramaz BIR durumda. O Eski vişne Bahçesindeki ağaçların Tumunu baltadan geçirmek Gerek (26-27) ". Lopahin, yazlıkçıların antivirus BIR Olgu olduğuna soyle değinir:-Şimdiye Kadar köylerde Hepatit Efendiler ve köylüler yaşarlardı. Oğlu zamanlarda met yazlıkçılar Ortaya çıktılar. BÜTÜN KENTLER, Hatta Küçük şehirler safra yazlıklarla kuşatıldı. Bundan yirmi Yıl later sayıları görülmedik BİR biçimde artacak ‖ (28). kiralık Konak'ta gördüğümüz aristokratın parasal işlere karşıki Olumsuz tutumu, Vişne Bahçesi'ndeki aristokratik AILE for de geçerlidir. Ailenin Maddi anlamda tek kurtuluşu vişne bahçesini Lopahin'in dediği tarzda dönüştürmekken, itiyor aristokratça BIR tutumla met fikre şiddetle karsı çıkarlar. Andreyevna,-Lopahin'in teklifine-Yazlıklar ve yazlıkçılar ... Beni bağışlayın AMA, ne Kadar adi BIR Kavram! ‖ (45) diyerek karsı çıkmaktadır. Aile bireylerinin parasal işlere karsı Olumsuz tutumları, Andreyevna'da simgeleşen savurganlıkta kendini Iyi bir sekilde hissettirir. İnsanın Maddi yıkımın eşiğindeyken safra Andreyevna, Tüketim alışkınlıklarından taviz vermemekte, aristokratça davranışın pintiliği olumsuzlamasını hatırlatırcasına Evine GELEN BIR dilenciye sonradan pişman ola ola BIR Altın vermektedir. . Andreyevna'nın kızı Varya'nın ağzından Çıkan SU Sözler Durumu Iyi açıklıyor:-Ah anneciğim, evdeki insanları doyuramıyoruz, Siz kalkıp Adama Altın veriyorsunuz ‖ (53) Aristokrat ailenin parasal işlerle Olan Tek ilişkisi, tüketimdir; met Yönüyle KİRALIK Konak'taki Naim Efendi ailesini hatırlatır. Ailenin çöküşten kurtulması for Aile bireylerinin aklından çalışmaya, para biriktirmeye Dair Zerre Kadar bir sey geçmez. Kurtuluş umudu olarak ya ailenin bekar kızlarından Anya'yı Zengin'in birine verip bu adam sayesinde Kurtulmak, seni BIR yerlerden Borc bulabilmek ya da Keep BIR akrabadan Yardım talep etmek dışında hicbir EKONOMİK FAALİYET Içinde bulunulmaz. Burjuva ucu Lopahin'den farkli olarak, aristokratça BIR tutumla ‗ calisma 'itiyor for yadırganan BIR durumdur. Hayatının merkezine çalışmayı koyan, met bağlamda FARKLI BIR zihniyeti Temsil eden Lopahin, onların met kayıtsızlıklarını anlamakta zorlanır:-Özür dilerim AMA, Sızın Kadar Garip, Sızın Kadar Ş bilmez ve umursamaz Cep telefonları ömrümde görmedim. Boyut Rusça söylüyoruz topraklarınız satılacak diye, AMA BİR Türlü anlamıyorsunuz ‖ (44). Andreyevna'nın-peki ne Yapalım ‖ Sorusuna Lopahin'in verdigi cevap, aslinda aristokratik ailenin Maddi kurtuluşunun anahtarıdır:-Size söylüyorum, hergün Ayni Seyi anlatıyorum. Vişne bahçesini de topraklarınızı da kiraya Verin diyorum. En kısa zamanda, HIC Vakit geçirmeden. Satış GÜNÜ Geldi Catti. Anlamaya çalışın! Yazlıklar konusunda Kesin Karar verirseniz, istediğiniz parayı bulur ve kurtulursunuz ‖ (44-5). Ancak Aile bireyleri, av OLMAK üzere Olan BIR canlının ölmeden Back Back oğlu halinin kayıtsızlığıyla Maddi, reel dünyaya karsı Tam BIR kayıtsızlık İÇİNDEDİR. Söyle Devam Eder Lopahin:-simdi ya ağlamaya başlayacağım ya haykıracağım ya da düşüp bayılacağım. Dayanamıyorum. Bana işkence ediyorsunuz. (Gaev'e) Kadın kılıklı adam sen de! ‖ (45). Aile üyeleri, Lopahin'in kurtuluş teklifini hicbir Zaman'a Hayata geçirmezler. Ailenin gercek Dünyadan kopukluğuna, ailenin yakin Dostu Olan öğrenci Tromifov da sitem Eder:-Kendinizi aldatmaya Gerek yok. Hayatta BIR kez olsun gerçekleri oldugu Gibi görün ‖ (63). Ailenin Maddi, reel dünyaya karsı kayıtsızlığının tr Iyi simgeleştiği Karakter, Gaev isimli karakterdir. Gaev, Ne Zaman ev ya da ailenin Maddi sorunlarıyla ilgili BIR konusma Olsa, konuşulan konuyla tamamen alakasız Baska şeylerden bahsederek konuşmaları Boler. Ve Çehov'un ustaca çizdiği met karakterin dünyevi işlerle Eklendi çok da isi yoktur konuşmalarda kurduğu anlamsız cümlelerle Araya Girişi aristokratik ailenin çöküşünün habercisidir. Örneğin Eserin BIR Yerinde Evin ve bahçenin satışıyla ilgili konuşulurken Gaev two Defa Araya girer ve konuyla bağlantısı Nonlinear SU cümleleri SÖYLER:-İki top torbaya ... Ortada BIR Kruvaze .. ‖ ve - (Ağzına BIR akide şekeri atarak) BÜTÜN varlığımı met akide şekerleriyle yiyip tükettiğim söyleniyor ‖ (45). Gaev, met cümleleri kullanırken ortamda ne topla oynanan BIR oyunla ilgili ne de akide şekerleriyle ilgili BIR konusma vardir. Ayşe cümleler tamamen alakasız bir sekilde kullanılmıştır. Ailenin Maddi sıkıntısının tepe noktasına ulaştığı Bir Anda Gaev, bulunulan durumdan habersizmiş Gibi BIR evdeki dolaba karsı nutuk çekebilmektedir: Evet-met BİR Eşya ... (Dolabı Okşar) Sevgili, saygıdeğer Dolap! Kutlarım. Varlığının met yüzyılı aşkın suresi Içinde Aydınlık amaçlara iyilikle ve dürüstlükle HİZMET ettin. Met suskun çağrın, Bir Yüzyıl boyunca tükenmek bilmez desteğin (Ağlamaklı), Bizim kuşağımıza ve Genç kuşaklara iyilik, dürüstlük ve Topluma Hizmet duygularını aşıladı ... Seni Saygıyla selamlıyorum ‖ (29). Baska bir Yerde de konuşulan konuyla tamamen bağlantısız olarak SU cümlelerle Araya girer:-Ey şahane tabiat, sonsuz pırıltılarınla ne harikasın. Sen güzel ve umursamazsın. Seni anamız olarak adlandırmışız. Yaşatan da, öldüren de yapayalnızdım ... ‖ (51). Baska bir Yerde de-Ellerim titriyor. Çoktandır Bilardo'nun oynamadım ‖ (53) diyerek konuşulan konunun dışına cikar. Gaev'in met saçmalamaları Aile bireylerini safra bıktırır ve ondan hic konuşmaması talep edilir. Anya, Gaev'e soyle der:-Sana inanamıyorum dayıcığım. Seni Herkesi sever, sayar ... Ama dayıcığım sen konuşmamalısın, Ne diyeceğimi Susman gerekir ‖ (36). Eserin Önemli'de karakterlerinden Biri de, yukarıda Delos Sahibi Sik sik Gecen burjuva İpucu Lopahin'dir. Lopahin, sezgileri, zihniyeti, kökeni ve Hayatı anlamlandırış biçimiyle Tam BIR burjuvadır. Burjuvazinin köklerden Bağımsız, antivirus Ortaya çıkmış BIR Sınıf oluşu, Lopahin'in Aile kökeninde kendini göstermektedir. Kendisi, yoksul BIR köylü ailesinin çocuğudur. Eserde He kökleri hakkinda soyle der:-Doğruyu Söylemek gerekirse hayatımız PEK anlamsız. Babam köylüydü. Hicbir şeyden anlamayan biriydi. Beni okutmadı. Tek yaptığı sey sarhoş olunca beni dövmekti. Sonuçta ben de onun Gibi Kaba herifin Biri oldum işte. Hicbir sey öğrenmedim. YAZIM kötüdür. Başkalarına göstermeye utanırım ‖ (46-7). Lopahin'den aşağıda aktaracağımız Sözler, yoksul, çalıştığı toprak sahibi Şu aristokratın mülkünü Saten almasını anlatmaktadır köylü BİR aileden GELEN birinin zenginleşip DAHA once babasının Köle Gibi next to. Bunun next to, aristokrasinin çöküşünün, burjuvazinin Toplumsal hakimiyetinin de simgesidir: - ... Babam ve Dedem mezarlarından çıkıp SU Olan bitenleri görselerdi. Yermolayların, o ezilmiş, cahil Yermolay'ın, kisin çıplak Ayakla dolaşan, dayak yiyen Yermolay'ın dünyanın en güzel çiftliğini ... Babamın ve dedemin Köle olarak çalıştığı Çiftliği, mutfağına safra giremedikleri mülkü ben saten aldım. Ayşe bana BIR rüya Gibi Geliyor. İnanamıyorum. Bir'in hayal ürünü OLMALI ... Yermolay Lopahin'in NASIL eline baltayı alıp vişne bahçesine girişeceğine Bakın. Ağaçların NASIL toprağa düşeceğini görün. BURADA yazlıklar yapacağız. Torunlarımız, torunlarımızın Çocukları BURADA antivirus BIR Yaşam bulacaklar ‖ (72-3). Lapohin, burjuvazinin en ayırt edici davranışsal özelliklerinden Olan ‗ çalışma'yı hayat tarzi olarak algılamış biridir. Oyle ki, çalışmadan duramayan BIR tiptir: Lopahin Eserin BIR Yerinde-Bakın, ben her sabah saat İşlem Tam Beste uyanırım. Sabahtan akşama dek çalışırım ‖ (50) der. Baska bir Yerde de Su cümleleri kullanır:-Sizinle Eklendi çok Zaman kaybettim. İşsizlikten Eklendi çok canım sıkıldı. Çalışmadan odayı dolduruyor. Ellerimi ne yapacağımı bilemiyorum. Boşlukta BIR garip sallanıyorlar. Sanki Benim değilmiş Gibi ‖ (77). Eserdeki DİĞER BİR DIKKAT Çekici Karakter, kiralık Konak'taki Hakkı Celis'e benzetebileceğimiz, Çehov'un Gerçek düşüncelerinin yansıtıcısı konumundaki yoksul Öğrenci Trofimov'dur. Kendisi ve Rus geleneksel yaşantısındaki tembellik kayıtsızlığı eleştirme konusunda Lopahin'le uyuşmaktadır. Uyuştukları Diger BIR nokta, two karakterin calisma olgusuna verdikleri önemdir. Ancak Lopahin'in çalışmadan anladığı, tamamen dünyevi, pragmatist ve Daha fazla para kazanma uzerinden şekillenmişken, Trofimov, Rusya'nın yüce ideallerini gerçekleştirebilme, Rusya'yı DAHA ileriye götürme bağlamında BIR tembellikten sıyrılış ve çalışmaya vurgu yapmaktadır. Oyle ki, Tromifov, paraya Zerre Kadar Kıymet vermeyen BIR karakterdir. Trofimov, Rusya hakkındaki görüşlerini Soyle açıklar: -İnsanlık kendini geliştirerek ilerliyor. Eskiden Akıl erdiremediği Bazi kavramlara gittikçe yaklaşıyor, aydınlanıyor. Işte bu nedenle çalışmamız, tum gücümüzle çalışarak Gerçeği arayanlara Yardımcı olmamız gerekir. BuGün Rusya'da Eklendi çok az kisi Çalışıyor. Tanıdığım Okumuş kişilerin Büyük BIR çoğunluğu hicbir Araştırma yapmıyor. Henuz çalışmaya, İMKB yatkın değiller. Kendilerini ‗ entelektüel 'olarak adlandıranlar, hizmetçilerine ‗ sen' diye hitap ederler, kölelerine hayvan muamelesi yaparlar. Ne spyware bir sey öğrenirler ne de Ciddi bir sey Okurlar. Kısacası, hicbir sey yapmaksızın, bilimden yalnızca SÖZ ederler, sanattan da anladıkları yoktur ‖ (50). Trofimov çalışmayı, Bir Yandan gerçeğe ulaşmanın Aracı, OTE Yandan Rusya'ya karsı ödenmesi gereken Borc bağlamında Tanımlar. Ona Gore, Rusya'ya Olan travel insurance ödemek for çalışılmalıdır. Anya'ya soyle der:-Eski borçlarımızdan Kurtulmak ancak Acı Çekerek, alışılmamış biçimde çalışarak mumkun Olur. Bunu anlamalısınız Anya ‖ (55). Trofimov'un ÇALIŞMA Ile anlatmak istediğinin para kazanma olmadığına DAHA once değinmiştik. Onun paraya karsı Olan tutumu, gödesi harçlık vermek ISTEYEN Lopahin'e söylediği SU sözlerden açıkça belli olmaktadır:-İki Yuz bin ruble safra versen almam. Ben özgür bir insanım. Sızın Gibi zenginlerin böylesine deger verdigi Seyler Benim umurumda safra degil. Rüzgarda uçuşan Toz Kadar Önemi yok. Varlığınıza HIC Gerek duymam. Siz olmadan da yapabilirim. Güçlü onurluyum ettik. İnsanlık en yüce gerçeğe Doğru'nun ilerlemekte. Ben EN uygulanan sıradayım ‖ (78). Eserdeki DİĞER BÜTÜN Karakterler He sorunlarıyla çevrelenmiş Küçük'ün dünyalarında yaşarlarken Trofimov, Küçük'ün DÜNYASININ dışına çıkabilmiş Rusya'nın durumuna ve geleceğine Dair felsefi çıkarımlar yapabilen Yegane karakterdir. Aristokrat ailenin Dünyadan kopukluğunun, Ölümü bekleyen BIR canlının kayıtsızlığına benzeyen durumunun tr Iyi simgeleştiği yer, ÜÇÜNCÜ bölümdeki Balo sahnesidir . Vişne Bahçesi ve ev auction arttırmada borçlar dolaşmam satılırken Aile evde balo verip eğlenmektedir. Aile üyeleri, eğlenerek AMA ara sıra vicdanla azabı da Çekerek, Yuz Yılı Aşan Aile tarihinin kanıtı durumundaki vişne bahçesinin satışının yapıldığı auction arttırmanın sonucunu beklemektedir. Ayrıca evde balo verilmesine ragmen baloyu karşılayacak paraları da yoktur. Balo sahnesinin BIR Yerinde müzik yapan orkestraya verecek para safra yoktur:-Orkestrayı çağırdık, AMA simdi paralarını NASIL ödeyeceğiz ‖ (58)?. Balonun uygunsuz BIR zamanda yapıldığını Aile üyeleri de Kabil etmelerine ragmen eğlenmekten vazgeçmemektedirler. Andreyevna met konuda balo BIR Yerinde-Ayşe çalgıcıların gelişi PEK uygunsuz BIR Zamana denk Geldi sahnesinin. Balo da sırasız Oldu. Ne Yapalım, Önemi Yok ... ( Oturur ve slow sesle şarkı SÖYLER ) ‖ (59). Eser, Aristokrat ailenin tarihinin symbol akış çizeneği Olan ve vişne Bahcesi içindeki Evin burjuva Lopahin tarafmdan Saten alınması ve geçmişe AIT Olan ona Hüseyin yıkılıp Yerine yazlık yapilmasi işine girişilmesiyle Biter. Aristokrat Aile, mülküyle beraber Tarihini de kaybetmiştir. Ayşe oğlu, Rusya'da çöken aristokrasinin Yerine burjuva sınıfın Toplumsal ve Siyasal hâkimiyetini kurmasını çağrıştırmaktadır.
Kiralık Konak: 19. yüzyılın ortalarindan 20. yüzyılın ortalarına Kadar Osmanlı-Türkiye Edebiyatında-özellikle Romanda-en Eklendi çok karşılaşılan karakterlerden Biri, Batılı Olani Üstün Tutan, Osmanlı ve Doğu'ya AIT Olan onun Seyi olumsuzlayan, Batılılaşmayı Behavior kalıplarının dönüşümüne indirgeyen karakterdir. Degisik eserlerde işlenen met karakterin en belirgin ÖZELLİĞİ, tüketime, kumar ve gayri meşru Gender ilişkilere Olan düşkünlüğüdür. Ayşe Karakter manufacturer degil tüketicidir; onun click para, Batılı burjuvada gördüğümüz Gibi BIR AMAC degil araçtır. Ayşe tipolojinin ekonomiyle tek ilişkisi, Tüketim çılgınlığını besleyecek Maddi Kaynakları yaratmakla sınırlıdır. Ahmed Mithat'ın Felatun Bey Ile Rakim Efendi (1875) isimli eserindeki Felatun Bey, Recaizade Mahmut Ekrem'in 1896'da Basilan Araba Sevdası 'ndaki Bihruz Bey, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Şık (1889) romanındaki Şatıroğlu Şöhret ve Nabizade Nazım'ın Zehra 'sındaki (1896) Suphi karakteri oyle karakterlerdir (Mardin, 1997: 34-41). Felatun Bey, Zengin'in BIR mirasın Varisi olarak BÜTÜN zamanını başkentin (İstanbul'un) olan Avrupa yakasında BÜTÜN zamanını Modern Yerlerde kumar ve Kadın arasında geçirir. Recaizade Mahmut Ekrem'in karakteri Olan Bihruz Bey imkb Örnek'in BIR batılılaşmış züppedir, onun en DIKKAT Çekici Yanı Batı uygarlığının Maddi yönüne Olan Asiri tutkunluğudur. Atlı arabalara babasının servetini feda Eder (Mardin, 1997: 35-6). Mardin'in ifadesiyle, alaylı BIR üslûpla Insa Edilen met Tipler, 19. Yüzyıl boyunca 20 patlıyorum. Yüzyıl edebiyatımızda beliren yegane somut karakterdir (Mardin, 1997: 41). Ayşe edebi İpucu ve onun gündelik hayattaki temsillerinden Hareket ederek BIR Eklendi çok Düşünür Osmanlı-Türk modernleşmesinin yarattığı aydın Tipinin dejenere, köksüz, He toplumun geleneksel değerlerine Düşman BIR İpucu oldugunu One sürmüşlerdir. Bunlara Örnek olarak, 20. yüzyılın İkinci Öğretim yarısında Düşünce üreten milliyetçi sosyolog Erol Güngör verilebilir:-Münevver (aydın) kültüründe Ethics davranışın temelini teşkil edecek Köklü BIR norm ve par sistemi 'Min.UB degildir. Yabancı memleketlerden alınan kanunlar da Münevver for Hakiki BIR norm sistemi 'teşkil edememiştir, Çunku met kanunlar alındıkları memleketin milli örflerinden ve adetlerinden çıkmıştır. Münevver He memleketinin gayri resmi hukukunun oldugu Kadar, Yabancı Ülke'nin ORF ve adetlerinin dışındadır. O Eklendi sadece kanunları kendisinden DAHA Güçlü bulduğu Zaman'a başkalarının hakkına respect etmek mecburiyetini Duyar. Hakikatte münevverin hayat Felsefesi vulger BIR materyalizme dayandığı icin, onun davranışlarında Et kişisel menfaat motiflerinin hakim olmasını tabi karşılamak gerekir ‖ (Güngör, 1999: 37). Ancak Osmanlı-Türk modernleşmesi FARKLI BIR perspektifle incelendiğinde met görüşün gerçekliği Eklendi çok Da yansıtmadığı görülebilir. Osmanlı-Türk modernleşmesi Ile beraber Batılı Olan onun Seyi Üstün tutup geleneksel ve Olani reddeden BIR aydın ve human tipolojisi Ortaya çıkmasına ragmen met modernleşmeye Asil Yön tase aydın siyasetçiler, Batı'nın endüstrisini, bilimini, tekniğini alırken He toplumun öz değerlerinin korunmasını savunan kişilerden oluşmaktadır. Osmanlı'nın modernleşmeci padişahı II. Mahmud'un 1826'da Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdıktan later kurduğu antivirus orduya Asakir-i Mansure-i Muhammediyye (Muhammed'in Muzaffer Askerleri) Gibi İslam'a gonderme yapan BIR isim takması, Osmanlı modernleşmesinin Önemli'de simalarından Namık Kemal (1840-1888) .: Ziya Gökalp'in (1876-1924) yazılarındaki yoğun İslam vurgusu, met Fikri güçlendirir (69-72 Karadaş, 2008) Daha önce DIKKAT edilirse yukarıda değindiğimiz Karakterler Ile aşağıda işleyeceğimiz Kiralık Konak isimli eserdeki Seniha Ile Faik Bey karakterleri, Mardin'in ifadesiyle ‗ alay edilerek 've Eleştirel Bir tarzda kurgulanmışlardır. Tanzimat Fermanı (1839) SONRASI Osmanlı-Türkiye edebiyatının başlıca yazarlarının en Eklendi çok işleyip eleştirdiği, olumsuzladığı ve met eleştiri uzerinden arzu Edilen Modern human Tipinin resmedildiği söylenebilir. Ayşe yazarların Osmanlı-Türk modernleşmesinin ana akımındaki muhafazakâr RUHU Iyi Temsil ettikleri görülmektedir. Oyle ki SÖZ konusu yazarların, düşünürlerin yazılarından Hareket ederek met akımda muhafazakâr BIR damarının kendini Daima Canlı tuttuğu söylenebilir. Edebi eserlerde eleştirilen Karakterler, modernleşirken aslinda neye benzemememiz gerektiği bağlamında Insa edilmis, ötekileştirilen ve met ötekileştirme uzerinden ‗ Arzu edilenin 'Insa edildiği karakterlerdir. ‗ Arzu Edilen 'Modern human imgesi, çoğunlukla Kadın olgusu uzerinden Insa edilmistir Osmanlı-ve Türk Modern Edebiyatında met imgeyi farkli şekillerde besleyen Bazi Karakterler yaratılmıştır. Kiralık Konak'taki Seniha, ötekileştirilen Behavior kalıplarının taşıyıcısı olarak ‗ NASIL olunmaması 'uzerinden ‗ NASIL olunması' hakkinda Fikir vegbigb; Mizancı Murat Bey'in yazdığı ? Turfanda Mı Turfa Mı isimli eserdeki Zehra karakteri, Dogrudan Modern Kadın tipolojisinin NASIL olmasi gerektiğine Dair İdeal tipik BIR biçimde yaratılmıştır. Modernleşmenin ana akımında Kadın-ERKEK eşitliğine vurgu yapılsa da, Toplumsal Hayatin Devami ve huzuru for kadınların onlara biçilen rol bağlamında davranmaları talep edilmistir. Namuslu, Gender arzuları doğrultusunda davranmayan, müsrif Nonlinear, milliyetçi, dini ve çağdaş değerlere bağlı, Batı biliminden, Edebiyat ve sanatından haberdar Olan, met sureçte ‗ arzu Edilen 'Modern Kadın imgesinin Özellikleri olmuştur (Bora, 2005: 241-277; Durakbaşa, 1998 : 29-50). Berktay'ın ifadesinde Osmanlı-Türkiye milliyetçi modern söyleminde Osmanlı kadınları ve onlari destekleyip etek etek de söylemin pratiği ve sınırlarını çizen ERKEK aydınlar, Kadın eğitiminin gerekliliğini Batı'daki tartışmalara BENZER biçimde kadının Eş ve annelik rolünü DAHA Iyi yapabilmesi Ile temellendiriyorlar, Bir Yandan Da Milli bilincin gelişmesine paralel olarak, milliyetçi öğeler söyleme DAHA fazla giriyordu ‖ (Berktay, 2003: 93-4). Modernleşmenin Ana akımının ‗ Arzu Ettiği 'Ve Kadın ERKEK Tipinin Iyi cisimleştiği edebi eserlerden Biri, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin IKI liderinden Biri Olan Mizancı Mehmed Murad Bey'in (1854-1917) yazdığı Turfanda Mı Turfa Mi? (1890) isimli eserindeki Mansur Ile Zehra karakterleridir. Edebi açıdan zayıf BIR eser olmasina ragmen çizilen Karakterler, Dönemin kurgusunu yansıttıkları for önemlidir. Ayşe eserde Mansur, Batı'nın bilimiyle Maddi yaratılarını özümsemiş, İslamcı denecek Kadar dindar, bedensel ve Gender arzularına ket VURAN, flörte ve Gender ahlaksızlığa İtibar etmeyen, tek derdi devletin ve toplumun gelişimi Olan BIR karakterdir. Bir'in namus timsali olarak kurgulanan Zehra, Batı eğitiminden geçmiş, piyano çalmayı bilen, bunun next to oğlu Derece namuslu, Gender arzulara, flörte, tüketiciliğe, köksüzlüğe sırt çevirmiş BIR Karakter olarak çizilmiştir. Zehra'nın da hayatındaki en Büyük meşguliyet, TOPLUM ve devletin korunması ve geliştirilmesidir (Murad, 2004). Diger çoğu Osmanlı-Türk Çağdaş edebiyatındaki Karakterler Gibi met IKI Karakter de Dönemin nüfuzlu ailelerin çocuklarıdır ve yine DİĞER eserlerde oldugu Gibi, ‗ geliştirilmesi düşünülen 'halk tabakaları, emekçi kesimler BIR figürandan ibarettir. Kiralık Konak (1922), Atatürk'ün çevresindeki blank yazarlardan Biri Olan Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun (1889-1974) yazdığı BIR romandır. YABAN (1932) Gibi Osmanlı-Türkiye Modern edebiyatının en Önemli'de eserlerinden Birini yazmış Olan Yakup Kadri'nin Cumhuriyet ideolojisinin oluşumunda blank rolu Olan Hâkimiyet Milliye-I ve Kadro dergilerinin Daimi Yazarları arasındadır. Kiralık Konak 'ta, Osmanlı modernleşmesinin IKI kuşağını Temsil Eden 1840 sonrasi Tanzimat Kuşağı Ile II. Abdülhamid (Padişah oldugu DÖNEM 1876-1909) Kuşağı arasındaki çatışma, Tanzimat dönemi nüfuzlu adamlarından Biri olarak kurgulanan Naim Efendi Ile torunu Seniha uzerinden verilmiştir. Roman Içinde bunların dışında Yardımcı Karakterler OLSA Da, Eserin teması met IKI Karakter arasında dönmektedir. Naim Efendi Ile Seniha arasındaki çatışma, etkinliğini kaybeden ve Yok olmaya Yuz tutmuş aristokrasi Ile antivirus antivirus serpilip güçlenen burjuva arasındaki BIR çatışma degildir. İki Karakter de Ayni aileye mensuptur ve aradaki Fark, Düşünce yapılarından, Hayatı algılayış tarzlarından ve ondan beklentilerinden kaynaklanmaktadır. Yani KİRALIK Konak Ile ilgili sınıfsal Analiz yapmamız zordur. Sınıfsal Analiz yapmanın zorluğu, Uzun kuşaklara Dayanan BİR EKONOMİK Etkinlik ve servetin bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Yoksa Osmanlı Devleti'nin kapitalistleşme ve Batı'ya entegrasyon Sürecine girmeye basladigi 19.yy.ın başından itibaren giderek firmware BIR para dolaşımı mevcuttur ve Naim Efendi Ile babasının kuşağının met dolaşımla zenginleştiği düşünülebilir. 19. yüzyılın ortalarında Osmanlı'ya SEYAHAT eden Ubicini, öşür tax sayesinde zenginleşen BİR paşalar zümresinden bahseder (Ubicini ,297-8). BENZER BİR noktaya tarihçi Cevdet Paşa'dan ALINTI yapan Mardin de değinir:-Cevdet Paşa'ya GÖRE Modernleşme taraftarı Olan Sadrazam Reşit Paşa ve ONU izleyenler, kendilerini AŞAR vergisinin bol kazançları Ile zenginleştirdikten later, serbestçe harcayabilmek for antivirus BIR Çığır açmışlardı ‖ (Mardin, 1997: 47). Naim Efendi babasının met paşalardan oldugu düşünülebilir ettik. NASIL ki Tanzimat Modernleşme ve kapitalistleşme sürecinde BIR ara dönemse, Tanzimat zengini Olan bürokrat Kuşak da BIR ara DÖNEM zenginidir ve Osmanlı'nın kapitalizme entegrasyonun belli BIR aşamasından later EKONOMİK etkinliğini slow slow yitirmeye başlamıştır. Ayşe yitiş Süreci Osmanlı-Türkiye Edebiyatında az işlenmemiştir. Kiralık Konak'ın dışında, örneğin Kemal Tahir'in ESIR Şehrin İnsanları isimli romanında babası Eski Sadrazam Olan Kamil Efendi'nin 20.yy.ın ILK yıllarından itibaren EKONOMİK anlamda NASIL çöktüğü ve ‗ sermayeden 'yemeye basladigi çarpıcı BIR Dille anlatılmaktadır. Yani AZ once de ifade edildiği Gibi, KİRALIK Konak'la ilgili sınıfsal Analiz YAPMAK zordur AMA EKONOMİK süreçlerin dönüşümü Göz önünde bulundurulmadan romandaki karakterlerin Analiz edilmesi ve Roman kurgusunun anlaşılması Da O Derece zordur. Romanda Kuşak dönüşümünün en Iyi Takip edileceği şeylerden Biri, yaşanılan Evin dönüşümüdür . Romanda konak tipi evden apartman dairesine GeCIS, Bir kuşağın zihniyetinden Baska bir kuşağın zihniyetine Geçişi Temsil etmektedir. Ancak Romanda işlenen konak, Temsil Ettiği Tabaka Gibi Tanzimat'ın ürünüdür ve met anlamda çağdaş oncesi degil, Batı Ile karsilasmadan later Ortaya Çıkan BIR residential tipidir. Söz konusu Olan, modernliğin orijinalini dönemlerindeki BIR residential tarzının yerini BIR BASKA modern bir yapıya bırakmasıdır. Buradaki konak, Çehov'un Vişne Bahçesi 'ndeki Vişne Bahçesi Gibi BIR Köklü AILE geleneğinin taşıyıcısı degildir. Vişne bahçesinde yüzyıllara Dayanan Aile asaletinin Izleri bulunmasına ragmen konak, Naim Efendi'nin babasıyla başlayan ve Naim Efendi Ile biten BIR neslin zihniyet yapısının simgeleştiği BIR residential tipidir. Konak, Habermas'ın bahsettiği Modern oncesi dönemde bireyselliğin gelişmediği toplumdaki BIR yev biçimi de degildir. Habermas'a Gore, modern bir oncesi Dönemin Evinde kişilerin Özel'in KULLANIM alanlarından Eklendi çok Ortak KULLANIM mekanları hakimdi. Ona GÖRE Modern kamusallıkla beraber bireyselliğin artmasıyla evdeki Özel KULLANIM ALANLARI, onun bireye AIT Özel odaların oluşması beraber gelişmiştir (Habermas, 2007: 118-9). Oyle ki konak, Ortak KULLANIM alanlarının oldugu Hakim, Özel KULLANIM ALANLARI ve bireylerin Özel odalarının olmadığı Modern oncesi BİR EV tipi degil, bilakis, evde Yaşayan onu kişinin Özel'in odasının oldugu Erken modernleşmenin EV tipidir. Kiralık Konak 'TA, konakta Yaşayan onu karakterin Özel odasının oldugu görülmektedir. Iki Kuşak arasındaki Farkı Yakup Kadri, Romanda Giyim Kuşam uzerinden soyle ifade Eder: IKI-İstanbul'da Devir Oldu: Biri İstanbulin; DİĞER redingot devr ... İstanbullular hicbir Zaman'a met İstanbulin devrindeki Kadar Zarif, Kibar ve Temiz olmadılar. Tanzimat-ı Hayriye'nin en Büyük eseri, İstanbulinli İstanbul Efendisidir. Ayşe kıyafet dünyaya antivirus BIR human tipi çıkardı ve Türkler met kıyafet Içinde orijinalini Defa olarak vahşi Asya Ile Hasin Avrupa'nın arasında gayet hususi BIR darı Gibi göründü ... Bizde Çerkes halayıkları, harem Ağaları, Bosnak bahçıvanlarıyla Büyük ev Hayatı Asil met devirde baslar. Yüksek'in rütbeli Devlet adamlarının tesis ettikleri Osmanlı kibarlığının kundağı Canfes astarlı ve baştanbaşa ilikli İstanbulin sala ... SONRA redingot devr Geldi ve redingotun İçinden Yari uşak, Yari Kapıkulu, riyakar, adi BIR Nesil Türedi. Ayşe neslin en Yüksek, en kibar simalarında safra BIR saray hademesi hali vardi. Çoğu II. Abdülhamid'in devr büyüklerinden Olan met adamların onu Biri BIR hileleri Ile efendilerinin arabasına binmiş seyisleri andırıyorlardı. Bunların hayatında konak Hayatı BİRDEN Bire köşk hayatına dönüşüverdi. Ne yaşayışın, ne düşünüşün, ne giyinişin üslubu Kaldı; onu sey Gelenek dışına Çıktı; onun beyni tatsız ve soysuz BIR Arnuvo ve KIB Rokoko Sardi; binalarımız eşyalarımız, elbiselerimiz Gibi ahlakımız, terbiyemiz de rokokolaştı. Abdülmecit devrinin o Agir, Zarif ve click for gelenekçi Osmanlılığından eser Kalmadi. Naim Efendi, Asagı yukarı met redingotlu Nesle mensup olmakla beraber, vücudu henüz Körpe Iken İstanbulin Içinde yetişip gelişmiş kimselerdendi ‖ (Karaosmanoğlu, 1997: 20/2). Naim Efendi, antivirus kuşağın bireyleri arasında Eski kuşağın taşıyıcısı Olan BIR yabancıdır: -Naim Efendi ' nin BÜTÜN Hatıraları, BÜTÜN zevkleri, BÜTÜN muhabbetleri, kendisini güldüren ve ağlatan onun sey Mutlaka bundan kırk sene evveline aittir. Önü dinleyen ve ONU yakından Gören BIR Kimse zanneder ki, Yarım asırlık BIR laterjiden (uyanılmayan derin uyku Durumu) henüz gözlerini ACIYOR ve şaşkın şaşkın etrafına bakınıyor. O, Yirmibes yaşından Beri Daima Sasan, tiksinen, ürken ve kaybolmuş BIR ömrün hasretini ceken BIR adamdır ‖ (22). Naim Efendi'nin damadı ve Seniha'nın babası Olan Kazasker Oğlu Servet Bey, gelenekten kopuk Tam BIR dejenere İpucu olarak resmedilmiştir. -Servet Bey, Müslümanlıktan ve Türklükten nefret eden BIR Kazasker oğludur ... Türkler Içinde HIC Kimse met Servet Bey Kadar ateşle, coşkunca alafrangalığa düşkün olmamıştır ‖ (25). Seniha imkb köklerine yabancılaşmış, toplumun BÜTÜN ahlak değerlerini reddeden, hayatının merkezinde Tüketim ve olan Avrupa Olan BIR karakterdir. Köksüzlüğü nedeniyle Seniha, oldukca degisken BIR ruh haline Sahip tutarsız BIR karakterdir. Seniha'nın olan Avrupa hayranlığı o Kadar ileridir ki, babası Servet Bey Safra onun next to İlkel kalır: -Ekseriya pederi Servet Bey'in Fikir ve harekatı Safra gödesi Iptidai (İlkel), sakat ve garip görünürdü. Zira met, Frenklerin, Asır Sonu , Yani BIR nevüsler içtimai ÖRNEKTİR ki, HARİCİ ve As Dahili yaşayışında Hale ve maziye AIT HER TÜRLÜ kayıttan Azade ve istikbalin henüz hazırlanan akımlarına tabidir. Seniha, Daima en oğlu Çıkan moda gazetelerinin resimlerine benzerdi. Gunun aydınlıklarına GÖRE mütemadiyen rengi değişen Yeşil gözleri Gibi sesinin bestesi, kımıldanışlarının ahengi ve Hatta başının şekli de mütemadiyen değişirdi. İçi de tıpkı Dışı gibiydi; tıpkı gözlerinin rengine benzeyen BIR RUHU, kah ihtilaçlı, kederli, Bulanık ve fena, kah berrak, durgun ve ekseriya BIR havai fişek Gibi şenlikli sala. . But met Küçük, şeytan mevcudiyetinin HIC Değişmeyen BİR ÖZELLİĞİ vardir ki, o da alaycılığı ve şuhluğudur ‖ (27) Seniha for olan Avrupa, Bir cennetten farksızdı:-Avrupa'nın şenlik ve Aydınlık şehirleri, ONU Büyülü BIR surette KENDİNE Doğru'nun çekiyordu. Çölde yürüyene serap neyse, Seniha'ya olan Avrupa oydu. Ne yapsa, ne işlese hep oraya Gitmek içindi;. Bulundugu yerin hicbir Yerinde gözü yoktu ‖ (55) Seniha Ile Naim Efendi arasındaki zihniyet farkın açığa çıktığı durumlardan Biri, evlilik ve ilişki Üzerine görüşleridir ikisinin. Seniha, yine He Gibi Batılı tarzda Yaşayan, gelenekten kopmuş, HER TÜRLÜ Ethics NORMU hor Gören, kumarbaz, degisik kadınlarla flört eden Faik Bey Ile sevgilidir ve met ikisi buluşup sevişmelerine ragmen evlenmeyi düşünmemektiler. Onlara GÖRE Cep telefonları evlenmeden once BIR Süre flört edip tanışmalı, sevişmeli; eger anlaşırlarsa evlenmelidir. Yakup Kadri'nin ifadesine GÖRE mutaassıp olmamasına ragmen Naim Efendi met Durumu anlayamamaktadır: -Nitekim, antivirus Tarz evlenmeler de gödesi, FENA olmaktan Ziyade, çirkin ve tatsız geliyordu. Düğünden evvel birbirlerini o Kadar Iyi tanıyan kızla oğlan for gelin olmanın, güvey girmenin ARTIK ne sırrı, ne HEYECANI, ne cazibesi kalır? Duvağı Acan el titremeden, duvağı açılan kız kızarmadan birbirine yaklaşanların düğünlerindeki sevinç ve saadetin Manasi nedir? Ah, antivirus YETİŞEN Nesil ne acınacak BIR haldeydi? Yarınki cocuklar Saygı, itaat ve görenek Gibi kayıtlardan kurtulacak, But Ayni zamanda met kayıtların Temin Ettiği zevklerden, de Mahrum saadetlerden kalacaktı. Gittikçe sathileşecekler, gittikçe kabalaşacaklardı ve akıbet başıboş bırakılmış hayvanlar Gibi, oradan BURAYA, BURADAN oraya atılıp dururlarken, gunun Birinde seni BIR çukura düşecekler, ya da BIR suda boğulacaklardı ‖ (55). Yeni Hayatin Temsilcisi Olan BIR Seniha'nın burjuva ahlaka, Hesap algısına Sahip oldugu düşünülmemelidir. Bir'in burjuvadan farkli olarak Seniha for para BIR AMAC degil araçtır. Paranın NASIL kazanıldığı onun umurunda degildir; umurunda Olan, para SAHİBİ BİR erkekle evlenip tüketime Dair güdülerini tatmin edebilmektir: -Seniha, paraya ehemmiyet vermeyen, DAHA doğrusu, para mefhumunu şiddetle hissetmeyen Kibar ve Hayali AILE kızlarından değildi ... Naim Efendi'nin torunu, para parayı for yedi kızlardandır; met rezilet onda fazla süslenmek, fazla eğlenmek, Genis yaşamak, Eklendi çok SEYAHAT etmek arzularından doğmuş BIR histen Baska Neydi ‖ (57-8)?. Seniha'nın Tüketici karakterini tr Iyi ifade Eden tümceler, Faik Bey'in Seniha tarafmdan Terk edildikten later ağzından dökülen met sözcüklerdir: -Canlı şeylerin hiçbirini sevmez. Ne human, ne köpek, ne kedi ne civciv. Sevdiği seyler hep KUMAŞ, taş, boya, Rahat ve muntazam ODALAR, araba, Kundura ve çoraptır. BÜTÜN bunları kendisine Temin eden adam onun Gozunde BIR ilah kesilir; zira bu adam BÜTÜN taptığı putları avucunun Içinde getiren harikulade BIR mahlûktur ‖ (203) Seniha Gibi dedesi de paraya Dair işlere hor Bakan biridir. Naim Efendi, yüzyıllara uzanmış Köklü BİR aileden gelmediği for Tam Aristokrat sayılamayacak Olsa da parasal isleri ve artists hor görmesinde aristokratik Behavior kalıplarının etkili oldugu söylenebilir. Oyle ki Max Weber, Batı aristokrasinin para kazanma işlerini olumsuzladığını ve met nedenle mesleği para kazanma uzerinden Insa Edilen burjuvayı hor gördüğünü ifade etmektedir (Weber, 1998: 187-9). Ne var ki, babası parasal işlerle Zengin'in olduğundan dolayı Naim Efendi'nin para karşısındaki tutumunu yalnızca paranın hor görüldüğü aristokratik Behavior kalıplarıyla açıklamak zordur. Yukarıda da değinildiği Gibi Tanzimat'la zenginleşen BIR bürokrat Kesim Vardi ancak met bürokrat kesimin İÇİNDEKİLER birebir kapitalist EKONOMİK faaliyetin-ticaret ve sanayinin-Içinde bulunmak Yerine met EKONOMİK faaliyeti yürütenlerden aldıkları paylarla zenginleşmişlerdi. Yani geleneksel yönetici Sınıf, Ülkede Gelişen Ticari ağlardan aldıkları tazminatı sayesinde Eklendi çok fazla EKONOMİK işlere bulaşmadan, burjuva rasyonalitesini özümsemeden de Zengin'in olabilmekteydiler. Işte Naim Efendi'nin parasal işlere karsı Mesafeli Durusu, burjuva rasyonalitesiyle para kazanan BIR Aile geleneğinden gelmemesinden Kaynaklı olabilir. Bir'in aşamadan later Naim Efendi, elindeki servetle giderek kötüleşen EKONOMİK Durumu düzeltemediğinden gayri menkullerine satmaya baslar. Ayşe sales sürecinde EKONOMİK rasyonaliteyi ÖN planda Tutan Kahya Ragıp Efendi'ye karsilik Naim Efendi for duygu DAHA önemlidir. Ragıp Efendi Ile Naim Efendi arasındaki tartışma, ailenin yaz aylarını geçirdiği yalının Mı yoksa Vefa'da BIR handaki dükkânların satılması üzerinedir. Ragıp Efendi, Naim Efendi'nin EKONOMİK rasyonalitesini ÖN planda tutarak Birkac Yıldır kullanılmayan ve İstanbul'un o DÖNEM for gözden Dusen semtlerinden Biri Olan Kanlıca'daki yalının satılmasını istemektedir. Vefa'daki dükkânların DEGERİ giderek artmaktadır ve tadilattan geçirilirse değerlerinin büsbütün artacağını ifade etmektedir. Naim Efendi, çocukluğunun en güzel günlerinin geçtiği yalıyı satmaktansa dükkanların satılmasına taraftardır (94-5). Seniha, BIR burjuva zihniyetine Sahip Olmasa Da, bireyselliğine oldukca importance vermektedir. Ancak met bireysellik, Batı'nın Aydınlanma felsefesinde simgeleşen ve burjuvanın yarattığı EKONOMİK zemine yaslanan ‗ aklın özgürleşmesi 'bağlamında BIR bireysellik degildir. Kendini kaybetmiş bir sekilde geleneksel normlardan sıyrılıp dilediğince eğlenme ve tüketme özgürlüğüdür. Entelektüel gelişimle Zerre Kadar alakası yoktur. Dedesi Ile konuşurken SU sözleri kullanır Seniha: Herkesin KENDİNE Mahsus BIR Hayatı vardir. Siz zannediyorsunuz ki, Herkesi Herkesi Gibi yaşayabilir. Annem NASIL Sızın Gibi met konakta yaşayıp ihtiyarladıysa ben de onun Gibi yaşayıp ihtiyarlamaya Razi olacağım. Halbuki ben Mutlaka He hayatımı yaşamak İstiyorum. Işte bunun içindir ki, SEVDİGİM BİR ADAMI kendime hayat yoldaşı yapmaktan çekiniyorum; zira BÜTÜN hazlarımda, zevklerimde, keder ve heyecanlarımda Yalniz kalmak, tamamıyla benliğimi muhafaza etmek emelindeyim. Sevilen'in adam, BIZI ÇAĞIRAN seslerden biridir; But hayat yoldaşı BIZI o seslere Doğru'nun götüren kimsedir; met Kimse kah önümüzden, kah arkamızdan yürür, BIZI BIR Takım kazalardan Korur, Bir Takım zahmetlerden kurtarır, ettiğimiz acilmama sorunu tamire Calisir, masraflarımızı Oder (123). Romanda Yakup Kadri'nin Düşünce ve duygu dünyasını en Iyi yansıtan Karakter, Hakkı Celis'tir. Hakkı Celis, Yakup Kadri'nin romandaki sözcüsü gibidir. Seniha, Faik Bey Daha yaygın Servet Bey'in Içinde bulduğu geleneksel Olan onun Seyi reddedip, o zamanın terimiyle Alafranga, Batılı tarzda onun Seyi ölçüsüz bir sekilde Etme Kabil, Gender taşkınlık ve tüketiciliğe meyil vermeyen Şair ruhlu BIR karakterdir. Romanin sonlarına Doğru milliyetçiliğe meyledip 1915'teki Çanakkale Savaşı'na katılmış ve savaş esnasinda ölmüştür. Hakkı Celis'in aşağıdaki düşünceleri, Naim Efendi Ile simgeleşen kuşakla Seniha Kuşağı arasındaki Bagi Eklendi çok Iyi açıklamaktadır. İki Kuşak arasındaki sorun, Hakim Olan BIR sınıfın gücünü kaybedip Yerine antivirus BIR sınıfın gelmesi degildir; Eski kuşağın açtığı Yolda ikincininbelirmesi durumudur. Seniha kuşağını Naim Efendi kuşağının Tanzimat Fermanı Ile ivme kazandırdığı Batılılaşma yaratmıştır. Oyle ki, Ayni kesime mensup olanların degisik kuşakları arasındaki BIR çatışmadır. Naim Efendi'nin oğlu senelerdeki met kotu Durumunu herkesten Ziyade Gören, hisseden Hakkı Celis'ti. Hayatta soyle dursun, BÜTÜN okuduğu romanlarda safra Bu Kadar Trajik BIR ihtiyar simasına tesadüf etmemişti; bu adam, Ona, gittikçe BIR Seye Alamet'i Daha yaygın BIR Hüseyin timsali Gibi görünmektedir. Ve Eski müverrihlerin hayatında zuhur edecek Büyük hadiselerin Gökte Yerde birtakım alametlerle belirdiğini söylerler. Eger met Doğru imkb, Naim Efendi de antivirus başlayan Devrin eşiğindeki Korkunç hayaletlerden biridir. HIC şüphesiz arkamızda bıraktığımız mazinin oğlu feryadı ve önümüzde hissettiğimiz uçurumun orijinalini ürpertisi Naim Efendi'dir. Bundan Baska, Hakkı Celis'e GÖRE Seniha'nın büyükbabası Ayni zamanda, etek BIR ceza, etek de cezalıydı. Bir'in cezaydı, arkasına bıraktığı aleme karsı; BIR cezalıydı, kendisini karşılayan bedbaht ve avare zürriyet (nesiller, He dölünden gelenler) önünde. BuGün Naim Efendi'nin damarlarında İŞLEYEN zehir, dun kendinin ve He gibilerinin elleriyle He bahçelerine ekilmiş zakkumun tohumundan ve özündendi. İstanbul'da, ARTIK parmakla sayılmaya başlanan o Osmanlı konaklarından Birini, Naim Efendi'nin konağını, Boyle Hafif BİR ökçe darbesiyle ta temellerinden yıkıveren mahluk, HIC şüphesiz herkesten Eklendi çok Naim Efendi'nin eseriydi ... O Kadar soyluluk ve sağlamlıkla başlayan o Büyük Tanzimat cereyanı, Döne dolaşa, Nihayet İstanbul'un ortasına Seniha Gibi BIR kadınla, Faik Bey Gibi BIR ERKEK ornegi bırakıp geçmişti. Türk dehasının yaptığı met oğlu medeniyet tecrübesi de gelmiş ve Gelecek nesillere Acı BIR imtihan olmaktan Baska bir seye yaramamıştı ... Hakkı Celis He KENDİNE diyordu ki:-Naim Efendi'nin hıçkırıklarıyla Seniha'nın kahkahalarındaki mana BIR degil midir? Ayşe, onu IKI de ses completed BIR Seyi ifade etmiyorlar Mi? (179-180). Romanin sonlarına Doğru'nun BİRİNCİ Dünya Savaşı'nın yarattığı Vurgun zamanında zenginleşen antivirus BIR savaş zengini kesiminden de bahsedilmektedir (202). Ayni savaş zenginlerinden Kemal Tahir, Bir'in Mülkiyet Kalesi isimli romanında Da bahsetmektedir (Tahir, 1982: 298). Ancak savasta zenginleşen met kesimlere ‗ burjuva 'demenin Sakıncalı oldugu, Yakup Kadri'nin romanındaki BIR diyalogdan anlaşılabilmektedir:-Almanya'da safra ... Lakin azizim, orada para yapanlar Boyle ciğeri five para etmez adamlar degildir. Çekirdekten yetişmiş işadamlarıdır, parayı yaparlar, tutmasını da bilirler; But bunun gibiler ... verilir.And (savaş zenginleri) yaptıkları IŞIN Farkında safra değildirler, Yarin farkına safra varmaksızın ellerine servet namına ne geçtiyse hep BİRDEN kaybediverecekler ‖ (228). olan Avrupa Hayrani Seniha Tipi karakterin geldiği Oğlu Asama, Hayran oldugu Avrupa'dan BİRİNCİ Dünya Savasi nedeniyle İstanbul'a GELEN zabitlerle dizginsiz İlişkiler yaşamaktır. Aşağıda aktaracağımız Sahne, Seniha'nın Evindeki BIR partidendir: oda-İç ICE ağzına doluyor Kadar. Birçok Şarkvari Köseler yapmışlar, verilir.And üstünde Bağdaş kurup oturmuş Alman zabitleri, ellerinde BIR tanbur Daha yaygın BIR Gitara Ile yan yatmış Viyanalı kadınlar En; Duvardan indirilmiş BIR Uzun'un YÜKLEYİN tüttürmeye uğraşan Beyoğlulu gençler var. Havada hissedebilirsin He havasında gülüp eğleniyor. Seniha, Ayakta olsun, oturmuş bulunsun, Daima HIC BIR çözülmeyen çemberle çevriliyor. Dört Muhtelif lisanla Konuşan, four Muhtelif cinsten, four Muhtelif yaşta, en az Yedi cinsel ilişkide erkekten müteşekkildir BIR çember, Seniha ayağa katlığı Vakit onunla beraber kalkıyor. Seniha yürümeye baslar başlamaz onunla beraber yürüyor ve BİR tarafa çekilip oturunca o da beraber çekilip oturuyor ‖ (184). Ayşe Sahne benzerlerinin BİRİNCİ Dünya Savasi ve SONRASI DÖNEM İstanbul'unda yaşanmış Olma olasılığı yüksektir. Oyle ki, Kemal Tahir'in Bir'in Mülkiyet Kalesi (1977) romanında görüldüğü Gibi Seniha Tipi insanların avrupali zabitlerle yasadiklari Gender kaçamaklar BIR kaçamak olmaktan çıkmış, realiteye dönüşmüştür: Yüksek'in Tabaka kadınları-Ecnebi gemilerindeki balolara Davet olunmayı Cana minnet Sayan Sultan hanımlar Basta OLMAK üzere- BIR ingiliz haberleşmesi tarafmdan saçından tutularak ücreti Ödenmis BIR orospu Gibi öpülmekle övünüyorlardı. Alman, Avusturya, Macar, Bulgar zabitlerinin yerini buralarda kolayca İngilizler, Fransızlar, Amerikalılar, İtalyanlar almışlardı. Hanımefendilerin kanaatına GÖRE DAHA Iyi olmuştu. Zira Almanlar Şimalli (Kuzeyli) sayılırlardı. Yatakta adeta iktidarsızdırlar. Serçeler Gibi ... İnsan hicbir sey anlamıyordu ki azizim! Later İngilizlerde BIR Efendi vekarı, Fransızlarda Kadın ruhunun en derin noktasını bulup çıkaran yaramaz Bir Çocuk şirretliği Vardi. Amerikalıların Genuine laubaliliği ve İtalyanların yüreğe dokunan romantik halleri tadına doyulur Gibi değildi. Dersaadet Birkac Meşhur semtiyle Şıp diye Saygon'a benzemişti. Yalniz ne devam uyarıcı, oranın tropikal iklimine mukabil İstanbul Geceleri serin oluyordu. Binaenaleyh HAVA Sıcak ve Nemli BIR tül Gibi İNSANIN duloksetin dokunup slow slow sinirlerine tesir edemiyor, Ruhunu arzu Ile titretemiyordu (Tahir, 1982: 167). Yakup Kadri'nin romanında Eleştirel Bir sekilde işlenen Seniha karakterinin Osmanlı-Türk modernleşmesinde BIR karşılığının olmadığını Söylemek abartılı BIR iddia Olur. Osmanlı-Türk modernleşmesi sürecinde He geleneksel değerlerini hor Gorup Alafranga-Batılı Olan onun Seyi idealleştiren BIR TIPIN Ortaya çıktığı BIR gerçekliktir. Ancak met ucu ve onun Temsil Ettiği Siyasal anlayış, Osmanlı-Türk modernleşmesine Yön tase ana unsur olamamıştır. Ayşe Modernleşme Sürecine Yön tase Ana current, Auguste Comte ' BM Ordre et Progres (Düzen ve ilerleme) anlayışında simgeleşen pozitivizmin de etkisiyle muhafazakâr ve KIB ilerlemeci tutum sergilemiş, Toplumsal bütünlüğe zarar verebilecek met gelenekten kopuk Karakterler ötekileştirilerek Arzu Edilen ERKEK ve Kadın tipolojileri çizilmiştir. Yazdıkları eserlerde gelenekten kopmuş, dejenere human Tipini alaylı, Eleştirel Bir tarzda İŞLEYEN edebiyatçılar, aslinda modernleşmenin Ana akımının Ruhunu yansıtıyorlardı: Arzu edilmeyenin işlenmesindeki Amac, Arzu edilenin inşasına Katkı sunmaktir. Vişne Bahçesi: Anton Çehov'un Vişne Bahçesi isimli eserinde Rusya'nın Bolşevik Devrimi 'nden önceki son yüzyılına damga vuran bir toplumsal dönüşüm süreci işlenmektedir.
Eserde BIR Mekan olarak Vişne Bahçesi, aristokratik AILE kökenin symbol akış çizeneği gibidir. Ailenin BIR Eklendi çok Kuşağı, Vişne Bahçesi ve onun içindeki evde Yaşamış, en güzel günlerini geçirmiştir. Kiralık Konak Gibi Ayni sınıfın geçmişte Kalan, geçmişi eskiye dayanmayan kuşağını Temsil etmemektedir. Bahçe, başlı Başına BIR sınıfın symbol akış çizeneği gibidir. Eser Içinde aristokratik aileden GELEN Lyubov Andreyevna soyle der:-İyi düşünün, anlamaya çalışın, Bir bir for beni anlamaya çalışın. Bakın, ben BURADA doğdum. Annem, babam, büyükbabam da BURADA yaşadılar. Ayşe evi seviyorum. Vişne bahçesiz BIR Yaşam düşünemiyorum. Eger satılması gerekiyorsa, o Zaman Tanrı ile aşkına beni de bahçeyle Birlikte Saten ‖ (Çehov, 2004: 63). Andreyevna Baska Yerde BIR de Su ifadeleri kullanmakta:
Çocukluğum benim, SAF çocukluğum! Bu çocuk odasında yatardım, bahçeye BURADAN bakardım. Mutluluk da her sabah benimle Birlikte uyanırdı. Bahçemiz o Zaman'a da böyleydi, HIC değişmemiş. Tümden beyaz, bembeyaz! Vişne bahçem Benim Ah! Karanlık, Yağmurlu sonbaharlardan, SOĞUK kışlardan later gen de taptaze kaldın. Gökyüzündeki melekler korumuş seni. AH, su göğsümdeki ve omuzlarımdaki Ağır taşları atabilsem Geçmişi bir ... unutabilsem! NASIL Ki vişne Bahcesi, Eski Sınıf ve Yaşam tarzının simgesiyse, antivirus Sınıf ve zihniyet yapısının Da simgesel BIR temsili vardir. Tiyatro eserindeki burjuva bahşiş Olan Lapohin, EKONOMİK sıkıntıdan giderek bunalan aristokratik Aile üyelerine sıkıntıdan kurtulmanın yöntemini vermiştir: Vişne bahçesinin kesilmesi, içindeki Evin yıkılması ve yerlerine yazlıkçılara kiralanacak yazlıkların yapilmasi. BURADA vurgulanan yazlık olgusu, tamamen çağdaş ihtiyaçlarla kurgulanmıştır; oyle ki, yazlık, modern kent hayatının karmaşasından bunalan ‗ modern 'Cep telefonları for BIR Kaçış ve Dinlenme yeridir. Lopahin, yaptığı ‗ Rasyonel 'hesaplarla arazinin yazlığa Eklendi çok müsait oldugunu ifade etmektedir. Kente yakin etek, etek arazinin yakınından gecerken derinleşen BIR Nehir kenarinda etek de yakin zamanda oradan TREN geçecektir: "Siz de biliyorsunuz, vişne bahçeniz haciz borçları nedeniyle auction arttırmada satılacak Siz ... HIC üzülmeyin Hanımefendi, Rahat Rahat uyuyabilirsiniz. Çözüm Hazır ... Benim planım Söyle, LÜTFEN DIKKAT: Topraklarınız şehirden yalnızca yirmi fersah uzakta bulunuyor ve yanından tren yolu geçirdiler. Eger vişne Bahcesi kesilir ve topraklarınızın nehir tarafına Dusen Bölümü yazlık ev Yapımı for arsalara bölünürse ve yaz ayları for kiraya verilirse yılda en az yirmi five Binlik BIR gerçekleşmemiş Sağlar ... Yazlıkçılardan yılda HEKTAR Başına en az yirmi bin ruble alırsanız ve Durumu Hemmen simdi Ilan ederseniz sonbahara Kadar tek BIR bos yeriniz kalmaz, hepsi kapışılır. Ayrıca met konuda ben elimden GELEN onun Seyi yaparım. Anlayacağınız, sizi kutlarım, kurtuldunuz ... Arazinin konumu harika, nehir derin ... Yalniz elbette biraz toparlamak, biraz temizlemek gerekir ... Örneğin, Eski yapıların hepsi yıkılmalı. Bakın met ev, ARTIK Tam anlamıyla İMKB yaramaz BIR durumda. O Eski vişne Bahçesindeki ağaçların Tumunu baltadan geçirmek Gerek (26-27) ". Lopahin, yazlıkçıların antivirus BIR Olgu olduğuna soyle değinir:-Şimdiye Kadar köylerde Hepatit Efendiler ve köylüler yaşarlardı. Oğlu zamanlarda met yazlıkçılar Ortaya çıktılar. BÜTÜN KENTLER, Hatta Küçük şehirler safra yazlıklarla kuşatıldı. Bundan yirmi Yıl later sayıları görülmedik BİR biçimde artacak ‖ (28). kiralık Konak'ta gördüğümüz aristokratın parasal işlere karşıki Olumsuz tutumu, Vişne Bahçesi'ndeki aristokratik AILE for de geçerlidir. Ailenin Maddi anlamda tek kurtuluşu vişne bahçesini Lopahin'in dediği tarzda dönüştürmekken, itiyor aristokratça BIR tutumla met fikre şiddetle karsı çıkarlar. Andreyevna,-Lopahin'in teklifine-Yazlıklar ve yazlıkçılar ... Beni bağışlayın AMA, ne Kadar adi BIR Kavram! ‖ (45) diyerek karsı çıkmaktadır. Aile bireylerinin parasal işlere karsı Olumsuz tutumları, Andreyevna'da simgeleşen savurganlıkta kendini Iyi bir sekilde hissettirir. İnsanın Maddi yıkımın eşiğindeyken safra Andreyevna, Tüketim alışkınlıklarından taviz vermemekte, aristokratça davranışın pintiliği olumsuzlamasını hatırlatırcasına Evine GELEN BIR dilenciye sonradan pişman ola ola BIR Altın vermektedir. . Andreyevna'nın kızı Varya'nın ağzından Çıkan SU Sözler Durumu Iyi açıklıyor:-Ah anneciğim, evdeki insanları doyuramıyoruz, Siz kalkıp Adama Altın veriyorsunuz ‖ (53) Aristokrat ailenin parasal işlerle Olan Tek ilişkisi, tüketimdir; met Yönüyle KİRALIK Konak'taki Naim Efendi ailesini hatırlatır. Ailenin çöküşten kurtulması for Aile bireylerinin aklından çalışmaya, para biriktirmeye Dair Zerre Kadar bir sey geçmez. Kurtuluş umudu olarak ya ailenin bekar kızlarından Anya'yı Zengin'in birine verip bu adam sayesinde Kurtulmak, seni BIR yerlerden Borc bulabilmek ya da Keep BIR akrabadan Yardım talep etmek dışında hicbir EKONOMİK FAALİYET Içinde bulunulmaz. Burjuva ucu Lopahin'den farkli olarak, aristokratça BIR tutumla ‗ calisma 'itiyor for yadırganan BIR durumdur. Hayatının merkezine çalışmayı koyan, met bağlamda FARKLI BIR zihniyeti Temsil eden Lopahin, onların met kayıtsızlıklarını anlamakta zorlanır:-Özür dilerim AMA, Sızın Kadar Garip, Sızın Kadar Ş bilmez ve umursamaz Cep telefonları ömrümde görmedim. Boyut Rusça söylüyoruz topraklarınız satılacak diye, AMA BİR Türlü anlamıyorsunuz ‖ (44). Andreyevna'nın-peki ne Yapalım ‖ Sorusuna Lopahin'in verdigi cevap, aslinda aristokratik ailenin Maddi kurtuluşunun anahtarıdır:-Size söylüyorum, hergün Ayni Seyi anlatıyorum. Vişne bahçesini de topraklarınızı da kiraya Verin diyorum. En kısa zamanda, HIC Vakit geçirmeden. Satış GÜNÜ Geldi Catti. Anlamaya çalışın! Yazlıklar konusunda Kesin Karar verirseniz, istediğiniz parayı bulur ve kurtulursunuz ‖ (44-5). Ancak Aile bireyleri, av OLMAK üzere Olan BIR canlının ölmeden Back Back oğlu halinin kayıtsızlığıyla Maddi, reel dünyaya karsı Tam BIR kayıtsızlık İÇİNDEDİR. Söyle Devam Eder Lopahin:-simdi ya ağlamaya başlayacağım ya haykıracağım ya da düşüp bayılacağım. Dayanamıyorum. Bana işkence ediyorsunuz. (Gaev'e) Kadın kılıklı adam sen de! ‖ (45). Aile üyeleri, Lopahin'in kurtuluş teklifini hicbir Zaman'a Hayata geçirmezler. Ailenin gercek Dünyadan kopukluğuna, ailenin yakin Dostu Olan öğrenci Tromifov da sitem Eder:-Kendinizi aldatmaya Gerek yok. Hayatta BIR kez olsun gerçekleri oldugu Gibi görün ‖ (63). Ailenin Maddi, reel dünyaya karsı kayıtsızlığının tr Iyi simgeleştiği Karakter, Gaev isimli karakterdir. Gaev, Ne Zaman ev ya da ailenin Maddi sorunlarıyla ilgili BIR konusma Olsa, konuşulan konuyla tamamen alakasız Baska şeylerden bahsederek konuşmaları Boler. Ve Çehov'un ustaca çizdiği met karakterin dünyevi işlerle Eklendi çok da isi yoktur konuşmalarda kurduğu anlamsız cümlelerle Araya Girişi aristokratik ailenin çöküşünün habercisidir. Örneğin Eserin BIR Yerinde Evin ve bahçenin satışıyla ilgili konuşulurken Gaev two Defa Araya girer ve konuyla bağlantısı Nonlinear SU cümleleri SÖYLER:-İki top torbaya ... Ortada BIR Kruvaze .. ‖ ve - (Ağzına BIR akide şekeri atarak) BÜTÜN varlığımı met akide şekerleriyle yiyip tükettiğim söyleniyor ‖ (45). Gaev, met cümleleri kullanırken ortamda ne topla oynanan BIR oyunla ilgili ne de akide şekerleriyle ilgili BIR konusma vardir. Ayşe cümleler tamamen alakasız bir sekilde kullanılmıştır. Ailenin Maddi sıkıntısının tepe noktasına ulaştığı Bir Anda Gaev, bulunulan durumdan habersizmiş Gibi BIR evdeki dolaba karsı nutuk çekebilmektedir: Evet-met BİR Eşya ... (Dolabı Okşar) Sevgili, saygıdeğer Dolap! Kutlarım. Varlığının met yüzyılı aşkın suresi Içinde Aydınlık amaçlara iyilikle ve dürüstlükle HİZMET ettin. Met suskun çağrın, Bir Yüzyıl boyunca tükenmek bilmez desteğin (Ağlamaklı), Bizim kuşağımıza ve Genç kuşaklara iyilik, dürüstlük ve Topluma Hizmet duygularını aşıladı ... Seni Saygıyla selamlıyorum ‖ (29). Baska bir Yerde de konuşulan konuyla tamamen bağlantısız olarak SU cümlelerle Araya girer:-Ey şahane tabiat, sonsuz pırıltılarınla ne harikasın. Sen güzel ve umursamazsın. Seni anamız olarak adlandırmışız. Yaşatan da, öldüren de yapayalnızdım ... ‖ (51). Baska bir Yerde de-Ellerim titriyor. Çoktandır Bilardo'nun oynamadım ‖ (53) diyerek konuşulan konunun dışına cikar. Gaev'in met saçmalamaları Aile bireylerini safra bıktırır ve ondan hic konuşmaması talep edilir. Anya, Gaev'e soyle der:-Sana inanamıyorum dayıcığım. Seni Herkesi sever, sayar ... Ama dayıcığım sen konuşmamalısın, Ne diyeceğimi Susman gerekir ‖ (36). Eserin Önemli'de karakterlerinden Biri de, yukarıda Delos Sahibi Sik sik Gecen burjuva İpucu Lopahin'dir. Lopahin, sezgileri, zihniyeti, kökeni ve Hayatı anlamlandırış biçimiyle Tam BIR burjuvadır. Burjuvazinin köklerden Bağımsız, antivirus Ortaya çıkmış BIR Sınıf oluşu, Lopahin'in Aile kökeninde kendini göstermektedir. Kendisi, yoksul BIR köylü ailesinin çocuğudur. Eserde He kökleri hakkinda soyle der:-Doğruyu Söylemek gerekirse hayatımız PEK anlamsız. Babam köylüydü. Hicbir şeyden anlamayan biriydi. Beni okutmadı. Tek yaptığı sey sarhoş olunca beni dövmekti. Sonuçta ben de onun Gibi Kaba herifin Biri oldum işte. Hicbir sey öğrenmedim. YAZIM kötüdür. Başkalarına göstermeye utanırım ‖ (46-7). Lopahin'den aşağıda aktaracağımız Sözler, yoksul, çalıştığı toprak sahibi Şu aristokratın mülkünü Saten almasını anlatmaktadır köylü BİR aileden GELEN birinin zenginleşip DAHA once babasının Köle Gibi next to. Bunun next to, aristokrasinin çöküşünün, burjuvazinin Toplumsal hakimiyetinin de simgesidir: - ... Babam ve Dedem mezarlarından çıkıp SU Olan bitenleri görselerdi. Yermolayların, o ezilmiş, cahil Yermolay'ın, kisin çıplak Ayakla dolaşan, dayak yiyen Yermolay'ın dünyanın en güzel çiftliğini ... Babamın ve dedemin Köle olarak çalıştığı Çiftliği, mutfağına safra giremedikleri mülkü ben saten aldım. Ayşe bana BIR rüya Gibi Geliyor. İnanamıyorum. Bir'in hayal ürünü OLMALI ... Yermolay Lopahin'in NASIL eline baltayı alıp vişne bahçesine girişeceğine Bakın. Ağaçların NASIL toprağa düşeceğini görün. BURADA yazlıklar yapacağız. Torunlarımız, torunlarımızın Çocukları BURADA antivirus BIR Yaşam bulacaklar ‖ (72-3). Lapohin, burjuvazinin en ayırt edici davranışsal özelliklerinden Olan ‗ çalışma'yı hayat tarzi olarak algılamış biridir. Oyle ki, çalışmadan duramayan BIR tiptir: Lopahin Eserin BIR Yerinde-Bakın, ben her sabah saat İşlem Tam Beste uyanırım. Sabahtan akşama dek çalışırım ‖ (50) der. Baska bir Yerde de Su cümleleri kullanır:-Sizinle Eklendi çok Zaman kaybettim. İşsizlikten Eklendi çok canım sıkıldı. Çalışmadan odayı dolduruyor. Ellerimi ne yapacağımı bilemiyorum. Boşlukta BIR garip sallanıyorlar. Sanki Benim değilmiş Gibi ‖ (77). Eserdeki DİĞER BİR DIKKAT Çekici Karakter, kiralık Konak'taki Hakkı Celis'e benzetebileceğimiz, Çehov'un Gerçek düşüncelerinin yansıtıcısı konumundaki yoksul Öğrenci Trofimov'dur. Kendisi ve Rus geleneksel yaşantısındaki tembellik kayıtsızlığı eleştirme konusunda Lopahin'le uyuşmaktadır. Uyuştukları Diger BIR nokta, two karakterin calisma olgusuna verdikleri önemdir. Ancak Lopahin'in çalışmadan anladığı, tamamen dünyevi, pragmatist ve Daha fazla para kazanma uzerinden şekillenmişken, Trofimov, Rusya'nın yüce ideallerini gerçekleştirebilme, Rusya'yı DAHA ileriye götürme bağlamında BIR tembellikten sıyrılış ve çalışmaya vurgu yapmaktadır. Oyle ki, Tromifov, paraya Zerre Kadar Kıymet vermeyen BIR karakterdir. Trofimov, Rusya hakkındaki görüşlerini Soyle açıklar: -İnsanlık kendini geliştirerek ilerliyor. Eskiden Akıl erdiremediği Bazi kavramlara gittikçe yaklaşıyor, aydınlanıyor. Işte bu nedenle çalışmamız, tum gücümüzle çalışarak Gerçeği arayanlara Yardımcı olmamız gerekir. BuGün Rusya'da Eklendi çok az kisi Çalışıyor. Tanıdığım Okumuş kişilerin Büyük BIR çoğunluğu hicbir Araştırma yapmıyor. Henuz çalışmaya, İMKB yatkın değiller. Kendilerini ‗ entelektüel 'olarak adlandıranlar, hizmetçilerine ‗ sen' diye hitap ederler, kölelerine hayvan muamelesi yaparlar. Ne spyware bir sey öğrenirler ne de Ciddi bir sey Okurlar. Kısacası, hicbir sey yapmaksızın, bilimden yalnızca SÖZ ederler, sanattan da anladıkları yoktur ‖ (50). Trofimov çalışmayı, Bir Yandan gerçeğe ulaşmanın Aracı, OTE Yandan Rusya'ya karsı ödenmesi gereken Borc bağlamında Tanımlar. Ona Gore, Rusya'ya Olan travel insurance ödemek for çalışılmalıdır. Anya'ya soyle der:-Eski borçlarımızdan Kurtulmak ancak Acı Çekerek, alışılmamış biçimde çalışarak mumkun Olur. Bunu anlamalısınız Anya ‖ (55). Trofimov'un ÇALIŞMA Ile anlatmak istediğinin para kazanma olmadığına DAHA once değinmiştik. Onun paraya karsı Olan tutumu, gödesi harçlık vermek ISTEYEN Lopahin'e söylediği SU sözlerden açıkça belli olmaktadır:-İki Yuz bin ruble safra versen almam. Ben özgür bir insanım. Sızın Gibi zenginlerin böylesine deger verdigi Seyler Benim umurumda safra degil. Rüzgarda uçuşan Toz Kadar Önemi yok. Varlığınıza HIC Gerek duymam. Siz olmadan da yapabilirim. Güçlü onurluyum ettik. İnsanlık en yüce gerçeğe Doğru'nun ilerlemekte. Ben EN uygulanan sıradayım ‖ (78). Eserdeki DİĞER BÜTÜN Karakterler He sorunlarıyla çevrelenmiş Küçük'ün dünyalarında yaşarlarken Trofimov, Küçük'ün DÜNYASININ dışına çıkabilmiş Rusya'nın durumuna ve geleceğine Dair felsefi çıkarımlar yapabilen Yegane karakterdir. Aristokrat ailenin Dünyadan kopukluğunun, Ölümü bekleyen BIR canlının kayıtsızlığına benzeyen durumunun tr Iyi simgeleştiği yer, ÜÇÜNCÜ bölümdeki Balo sahnesidir . Vişne Bahçesi ve ev auction arttırmada borçlar dolaşmam satılırken Aile evde balo verip eğlenmektedir. Aile üyeleri, eğlenerek AMA ara sıra vicdanla azabı da Çekerek, Yuz Yılı Aşan Aile tarihinin kanıtı durumundaki vişne bahçesinin satışının yapıldığı auction arttırmanın sonucunu beklemektedir. Ayrıca evde balo verilmesine ragmen baloyu karşılayacak paraları da yoktur. Balo sahnesinin BIR Yerinde müzik yapan orkestraya verecek para safra yoktur:-Orkestrayı çağırdık, AMA simdi paralarını NASIL ödeyeceğiz ‖ (58)?. Balonun uygunsuz BIR zamanda yapıldığını Aile üyeleri de Kabil etmelerine ragmen eğlenmekten vazgeçmemektedirler. Andreyevna met konuda balo BIR Yerinde-Ayşe çalgıcıların gelişi PEK uygunsuz BIR Zamana denk Geldi sahnesinin. Balo da sırasız Oldu. Ne Yapalım, Önemi Yok ... ( Oturur ve slow sesle şarkı SÖYLER ) ‖ (59). Eser, Aristokrat ailenin tarihinin symbol akış çizeneği Olan ve vişne Bahcesi içindeki Evin burjuva Lopahin tarafmdan Saten alınması ve geçmişe AIT Olan ona Hüseyin yıkılıp Yerine yazlık yapilmasi işine girişilmesiyle Biter. Aristokrat Aile, mülküyle beraber Tarihini de kaybetmiştir. Ayşe oğlu, Rusya'da çöken aristokrasinin Yerine burjuva sınıfın Toplumsal ve Siyasal hâkimiyetini kurmasını çağrıştırmaktadır.